ENGLISH TEXT AT THE END
Οι Υπηρεσίες Πληροφοριών και η σημασία
τους ενόψει αναβαθμισμένων απειλών
Του Χριστόδουλου Ιωάννου*
Ερευνητής Πολιτικής και Υποθέσεων
Πληροφοριών και Ασφάλειας
Η σημασία των Υπηρεσιών Πληροφοριών ( ΥΠ) γενικότερα είναι αδιαμφισβήτητη, για κάθε κράτος και ασφαλώς για την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ). Ωστόσο, σαράντα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και με τις νέες μορφές απειλής που αντιμετωπίζει η χώρα, επιβάλλεται η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών αυτών για να φέρουν καλύτερα εις πέρας την εθνική αποστολή τους.
Για να γίνει πιο κατανοητή η σημασία και ο ρόλος των ΥΠ, επεξηγείται πιο κάτω η φύση της λειτουργίας τους και ο σκοπός που αυτές οι εξυπηρετούν. Ακολούθως γίνει εξειδικευμένη αναφορά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το κράτος και οι υπηρεσίες αυτές στην Κύπρο στη σύγχρονη εποχή.
Σκοπός των κρατικών ΥΠ ανά το παγκόσμιο είναι να παρέχουν ασφάλεια στο κράτος και τους πολίτες του. Ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνουν τον σκοπό τους είναι μέσω μιας διεργασίας η οποία συνήθως διεξάγεται με μυστικότητα και περιλαμβάνει τη συλλογή, ανάλυση και παροχή πληροφοριών προς τον πολιτικό αποδέκτη ο οποίος θα αποφασίσει αναλόγως για την αξιοποίηση των. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διεργασίας είναι ότι αποσκοπεί στο να εντοπίσει εκ των προτέρων ή ακόμη και να προβλέψει την απειλή, οποιασδήποτε φύσεως και να ενημερώσει τους πολιτικούς προϊστάμενους αλλά και άλλες σχετικές Υπηρεσίες.
Το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται αυτές η Υπηρεσίες σε διεθνές επίπεδο έχει αλλάξει δραματικά με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αλλά και μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Όσον αφορά την Κύπρο η σημαντικότερη αλλαγή στο πολιτικό-στρατιωτικό περιβάλλον από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν η τουρκική εισβολή του 1974. Μετά από την εισβολή το κύριο μέρος των δραστηριοτήτων των κυπριακών Υπηρεσιών Πληροφοριών αφορούσε το κατεχόμενο τμήμα της χώρας και την Τουρκία. Όμως μετά από τέσσερις δεκαετίες οι οποίες διαμόρφωσαν το πλαίσιο δραστηριοτήτων τους προκύπτει ανάγκη επαναπροσδιορισμού του πλαισίου αυτού, ώστε να περιλαμβάνει δύο άλλους κύριους τομείς: Τους υδρογονάνθρακες αλλά και το οικονομικό περιβάλλον.
Με την πρόσφατη ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα τα οποία επιβάλλουν την αναβάθμιση των Υπηρεσιών Πληροφοριών της Κύπρου. Η ΚΔ καλείται να αντιμετωπίσει την προκλητικότητα και αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας της κυρίως από την Τουρκία στο χώρο αυτό. Σημειώνεται ότι η ανακάλυψη υδρογονανθράκων άλλαξε τα δεδομένα στις σχέσεις της ΚΔ με χώρες της Δύσης αλλά και της περιοχής όπως είναι το Ισραήλ. Με το Ισραήλ παρατηρήθηκε μία ραγδαία ανάπτυξη και σύσφιξη των σχέσεων, καθώς και συνεργασία όσον αφορά θέματα ΑΟΖ, άμυνας και διαβαθμισμένων πληροφοριών, ανάμεσα σε άλλα, τα τελευταία δύο χρόνια. Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαίο το ρόλο των Υπηρεσιών Πληροφοριών, καθώς είναι πιθανό να δώσει ώθηση σε νέες απειλές. Για παράδειγμα, τέτοιες απειλές μπορεί να προέρχονται από εξτρεμιστικά στοιχεία που θα θέλουν να πλήξουν ισραηλινά συμφέροντα στην Κύπρο ή ακόμη και το ίδιο το Ισραήλ μέσω της Κύπρου.
Οι Υπηρεσίες Πληροφοριών της ΚΔ καλούνται να επαναπροσδιορίσουν το πλαίσιο δράσης τους σε ένα νέο περιβάλλον το οποίο διαμορφώνεται εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης. Το γεγονός αυτό δημιουργεί επιχειρησιακά προβλήματα λόγω έλλειψης αναγκαίων πόρων για την υλοποίηση του έργου των Υπηρεσιών αυτών, αλλά και ένα ολότελα νέο πεδίο επιχειρήσεων όσο αφορά τον οικονομικό τομέα. Η εμπλοκή τέτοιον Υπηρεσιών σε θέματα εθνικής οικονομίας δεν είναι κάτι το πρωτοφανές διεθνώς, καθώς είναι πάμπολλα τα παραδείγματα όπως πχ της Γαλλίας, της Κίνας, των ΗΠΑ και πολλών άλλων που επιδίδονται στην συλλογή τέτοιων πληροφοριών. Οι Υπηρεσίες Πληροφοριών της Δημοκρατίας καλούνται να προστατεύσουν το κράτος εναντίον οικονομικής φύσεως απειλών οι οποίες μπορούν να δυσχεράνουν την πορεία ανάκαμψης της χώρας, να αποτρέψουν επενδύσεις, να δημιουργήσουν αρνητική εικόνα για την Κύπρο ως οικονομίας ή ακόμη να καταστήσουν την ΚΔ αδύναμη και ευάλωτη στις οικονομικές διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της αλλά και τρίτους.
Η ΚΔ ως κράτος έχει υποχρέωση να προστατεύσει τις Υπηρεσίες Πληροφοριών της, αλλά και να τις ενδυναμώσει παρέχοντας τους κάθε δυνατή βοήθεια. Είναι πολλοί οι τομείς που πρέπει να αναβαθμιστούν και αυτοί είναι γνωστοί στους αρμοδίους. Είναι η νομοθετική και συνταγματική ρύθμιση για την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, το θέμα της επίβλεψης (oversight), η καλύτερη στελέχωση με επιστημονικό προσωπικό, η αναβάθμιση του ρόλου και των δυνατοτήτων και πολλά άλλα. Ήδη παρατηρούνται θετικά βήματα προόδου και εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών αυτών. Όμως ο τομέας αυτός πρέπει πάση θυσία να κρατηθεί μακριά από πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες ούτως ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στο καίριο καθήκον του, το οποίο στο τέλος θα βοηθήσει την ΚΔ και τους πολίτες της.
(07.08.2014)
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
ENGLISH TEXT
The role of Cyprus Intelligence Services
in the face of emerging new threats
By Christodoulos Ioannou
Researcher in Politics, Security and Intelligence Affairs.
The Importance of Intelligence Services (IS) in general is undisputable for every state, and the Republic of Cyprus could be no exception. Forty years after the Turkish invasion and in conjunction with the new forms of threats the country faces, the modernization and upgrade of the IS of the country becomes a must in order to be able to fulfill adequately their mission and obligations.
In order for the importance of the role of the IS to be better understood, the nature of their function and the purpose these Services serve shall be explained. Consequently, more specialized approach to the threats the Republic is faced with, along with the challenges posed to the IS in Cyprus today, will also be exposed.
The purpose of state IS over the world is to provide security to the country and its people. The way through which these services achieve their goal is by the use of methods and procedure which are usually carried out in secrecy and include the collection, analysis and dissemination of intelligence and their finished product to the recipient who will then decide how to act. The main characteristic of these procedures is that they aim to foresee and even predict the threat of any nature and inform the political authority and other relevant services.
The environment in which these services operate all over the world has dramatically changed since the end of the Cold War and after 9/11. As far as Cyprus is concerned, the major development in the politico-military environment since the establishment of the Republic was the Turkish Invasion of 1974. After the Turkish invasion, the main activities of the Intelligence Services were concerned with the occupied north part of the island and Turkey. After four decades which shaped the framework of activities for the Intelligence Services in Cyprus, today an ever pressing need to redefine the framework of operation is needed so as to include two new sources of risks and challenges: Hydrocarbons and the economic environment.
With the recent discovery of hydrocarbons in the Exclusive Economic Zone (EEZ) of the Republic of Cyprus, a new environment has been shaped which renders the need, for upgrading the Intelligence Services, of the utmost importance. The Republic of Cyprus needs to deal with the provocations and the dispute of its jurisdiction in its EEZ by Turkey. The discovery of hydrocarbons has changed the Cypriot relations with Western countries as well as with regional countries like Israel. A rapid development and strengthening of relations with Israel has been observed in the past two years, in areas concerning EEZ issues, defense, and classified information amongst others. These developments may produce new threats, therefore making the need for upgrading the Intelligence Services urgent. For example, such threats may arise by extremists who will want to attack Israeli interests in Cyprus or even Israel itself through Cyprus.
The IS of the Republic of Cyprus are also expected to operate in a new environment shaped through a phenomenal economic crisis. This fact may cause operational problems for the Intelligence Services due to the lack of resources needed, but also creates a new operational field as well. The involvement of such services in issues of national economics is not something new, and there are many examples to mention as the Intelligence Services of France, China and the United States amongst many others, who are active in conducting economic intelligence. The Intelligence Services of the Republic of Cyprus are expected to protect the state against threats of an economic nature. Such threats may render the recovery process difficult, deter investors, create a negative image for the Cypriot economy or even weaken and make Cyprus vulnerable during the negotiations with its lenders and other third parties.
The Republic of Cyprus as a state has a duty to protect its Intelligence Services and strengthen them by providing any possible assistance. There are many sectors that must be upgraded, and they are well known to the people concerned. Issues like constitutional and legislative arrangements, oversight, better recruitment of staff, the upgrade of the role and capabilities amongst many others, are urgent. Already, there is evidence of the modernization and upgrade of these services. Nevertheless, this sector must stay clear of political expediency and party politics, and be allowed to cope with its duty that will benefit the Republic of Cyprus and its citizens.
(07.08.2014)