ENGLISH TEXT AT THE END

Πώς θα δράσει μετά την εκλογή του ο Ερντογάν 

 Του Δρα Άριστου Αριστοτέλους*   

Η πανηγυρική εκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας σημαίνει ότι η Κύπρος και ασφαλώς ο υπόλοιπος κόσμος θα συνεχίσουν να τον έχουν απέναντι τους και την επόμενη πενταετία και πιθανότατα δεκαετία. Το θέμα βέβαια είναι πώς θα λειτουργήσει από τη νέα του θέση ο Τούρκος πρόεδρος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ενόψει αυξημένων εξουσιών.

Είναι σαφές ότι ο Ερντογάν για να διατηρήσει για τον εαυτό του τον καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων, θα φροντίσει να προωθήσει ή αξιοποιήσει σχετικές συνταγματικές ρυθμίσεις και να μεταφέρει σημαντικές εξουσίες από το Κοινοβούλιο και τον Πρωθυπουργό στον Πρόεδρο της χώρας. Για να επιτύχει τους σκοπούς του θα φροντίσει  ώστε ο διάδοχός του στην πρωθυπουργία να είναι της απόλυτης εμπιστοσύνης του και ότι ο ίδιος θα έχει έλεγχο στις κυβερνητικές αποφάσεις.

Παρά την διακήρυξη του ότι θα είναι πρόεδρος όλο των Τούρκων και την έκκληση για παραμερισμό των διαφορών μεταξύ αντιπάλων στρατοπέδων, ωστόσο τα γεγονότα των τελευταίων ετών και η πολιτική ζωή στην Τουρκία, που βασικά είναι πολωμένη μεταξύ κεμαλικών και συντηρητικών ( ισλαμιστών), κάθε άλλο παρά δείχνει ότι θα υπάρξει συναίνεση και συμβιβασμός. Τυχόν υλοποίηση δηλώσεων συνεργατών του, όπως για παράδειγμα ότι θα πρέπει να απαγορεύεται στις γυναίκες να γελάνε δημόσια, θα προκαλέσουν νέες συγκρούσεις στο εσωτερικό. Ακόμη και ανάμεσα στο συντηρητικό στρατόπεδο υπάρχουν σοβαρές εστίες σύγκρουσης. Ο Ερντογάν έχει επανειλημμένα διακηρύξει ότι θα ξεριζώσει το «παράλληλο κράτος» των ισλαμιστών οπαδών του κινήματος Γκιουλέν, που απετέλεσαν την κυριότερη πηγή αποκαλύψεων  περί διαφθοράς του ιδίου και της κυβέρνησης του. 

Ωστόσο, τα οικονομικά σκάνδαλα και η διαφθορά που βγήκαν στην επιφάνεια, η βίαιη καταστολή διαδηλώσεων, η φίμωση των ΜΜΕ, ο περιορισμός των ατομικών ελευθεριών και άλλα, δεν επηρέασαν το εκλογικό αποτέλεσμα για τον Ερντογάν.  Αντίθετα ίσως να το ερμηνεύσει ως επικρότηση αυτής της συμπεριφοράς, γεγονός που  θα τον οδηγήσει σε παρόμοιου είδους ή χειρότερες πρακτικές σε αντιδράσεις που θα προκύψουν στην  πολιτική του.

Βέβαια, την ίδια ώρα, με την ανάληψη υπερεξουσιών και το προσωποπαγές καθεστώς που δημιουργεί, ο Ερντογάν καθίσταται ο ίδιος παράγοντας γεωπολιτικών επιδράσεων στη γύρω περιοχή. Ο ρόλος του καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός σε μια περίοδο όπου η Τουρκία περιτριγυρίζεται από σοβαρές προκλήσεις και απειλές στις οποίες πρέπει να απαντήσει. Το ουκρανικό για παράδειγμα, μπορεί να επηρεάσει άμεσα την ασφάλεια της Τουρκίας αλλά και τα οικονομικά συμφέροντα της  με τη Μόσχα. Η κρίση στο Ιράκ την βρίσκει επίσης μπλεγμένη,  τόσο με τις κουρδικές περιφερειακές αρχές στον τομέα της ενέργειας, αλλά και αντιμέτωπη με τη δυσαρέσκεια της κεντρικής κυβέρνησης στη Βαγδάτη, ενώ ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η δράση του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ. 

Σοβαρή εστία κινδύνων παραμένει για την Τουρκία  η κατάσταση στη Συρία,  ενώ το θέμα των διαταραγμένων σχέσεων με το Ισραήλ βρίσκεται σε συνεχή εκκρεμότητα. Αμερικανοί και Ισραηλινοί καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για την αναβίωση της συμμαχίας  Άγκυρας – Τελ Αβίβ, όπου ενδεχόμενα να υπάρξει πρόοδος. Στην προσπάθεια αυτή  αξιοποιούνται και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ, ελπίζοντας ότι θα εμπλέξουν και την Κύπρο, την ύπαρξη της οποίας όμως  ο Ερντογάν επιμένει και θα συνεχίσει να παραγνωρίζει. Επίσης με αδιέξοδη την πολιτική του όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και η αδυναμία των ΗΠΑ να ασκήσουν πραγματική πίεση στον Ερντογάν, που τον χρειάζονται ως σύμμαχο στην περιοχή, είναι δύσκολο να δει κανείς οποιαδήποτε θετική στροφή του στο Κυπριακό και κατ’ επέκταση στη στάση του κ.  Έρογλου στην  τράπεζα των διαπραγματεύσεων.

(11.08.2014)

 *Τέως Βουλευτής, ειδικός σε θέματα άμυνας και στρατηγικής 

ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ,  http://strategy-cy.com

ENGLISH TEXT

How is Erdogan expected to act 

after his election victory 

By Dr Aristos Aristotelous * 

The election of Recep Tayyip Erdogan as president of the Turkish Republic means that Cyprus and of course the rest of the world will continue to have to deal with him the next five or even ten years. The question, of course, now is how Erdogan will operate in his new position, both at home and abroad, given the increased powers he will resume.  

It is clear that Erdogan will retain for himself the decisive role in shaping developments and thus he will arrange with new or existing constitutional provisions to transfer significant powers from Parliament and the Prime Minister to the President of the country. Also, to achieve his policy objectives he will make sure that his successor as Prime Minister will be a person loyal to him and that he will be able to have a say and control over governmental decisions.  

Despite the proclamation that he would be President of all Turks and his appeal for setting aside disputes between rival camps, the events of recent years have polarized further the political life in Turkey around two major poles -  the Kemalists and the Conservatives (Islamists). Any attempt to put into effect statements heard during the elections that “women should be forbidden to laugh in public”  will cause new conflicts between them.  Even among the conservative camp are serious outbreaks of conflict. Erdogan has repeatedly declared that he would uproot the "parallel state" of Islamist supporters of Gülen movement, which became the main source of corruption revelations regarding the Erdogan himself and his government. 

However, financial scandals and corruption allegations against Erdogan and his government, the violent suppression of protestors and the restriction of civil liberties, did not affect the election results for Erdogan. Thus, he might interpret them as approval of this political behaviour and methods, which would probably lead to a similar kind or even worst practices from in the future. 

At the same time, Erdogan himself has become a geopolitical factor that can influence  the surrounding area and Europe. His role is particularly important at a time when Turkey faces serious challenges and threats that require an effective answered to be given to them. The Ukrainian crisis, for example, can directly affect Turkey's security as well as its economic interests with Moscow. Also critical is the situation in Iraq, where prior to the current crisis, Turkey developed energy relations with the Kurdish regional authorities, but at the same time it faces the resentment of the central government in Baghdad. The actions of  the Islamic State of Iraq is an additional source of concern for Ankara that absorbs her interest in the area.  

The Syrian civil war is still a serious cause of concerned for Turkey, while the issue of relations with Israel occupies the activities of several interested centres of power. Americans and Israelis make enormous efforts to revive the alliance Ankara - Tel Aviv, and there is possibility that progress will soon be made. In their efforts, it is very obvious that they are also trying to tie up the issue of natural gas resources and exports of  Israel. Their hope is that they will manage to engage Cyprus in the different types of suggestions they make. However, Erdogan insists and will continue to ignore the existence of Cyprus as a state.  

Also, there is a political impasse relating to Turkey's accession process to the European Union as well as inability or unwillingness of the American Administration to exert real pressure on Erdogan, whom the US want as an ally in the region. It is, therefore, difficult to see any positive shift from the part of Turkey on the Cyprus problem and consequently in the the attitude of Mr  Eroglu at the negotiating table. 

* Former Member of Parliament, expert on strategy and defence