Συμφωνία η οποία δεν αποκαθιστά το αίσθημα

ασφάλειας των Ελληνοκυπρίων δεν είναι λύση

 Του Δρ Άριστου Αριστοτέλους 

Πρώην Βουλευτή, Ειδικού σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής 

Πρόσφατη ανάλυση μας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι: «Υπό το πρίσμα των τελευταίων εξελίξεων στο Κυπριακό διαφαίνεται ισχυρό το ενδεχόμενο,  όταν έρθει η ώρα της συζήτησης του θέματος της ασφάλειας και των εγγυήσεων, η ελληνοκυπριακή πλευρά να βρεθεί αντιμέτωπη με το πραγματικό δίλημμα τού να επιλέξει μεταξύ της μη-λύσης του Κυπριακού ή – υπό τις καλύτερες συνθήκες - του συμβιβασμού σε  λύση με παρουσία αριθμού Τούρκων στρατιωτών και κάποιας μορφής εγγυήσεις. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία θα έχει τότε να προσμετρήσει τα κόστη και τα οφέλη της κάθε επιλογής και να αποφασίσει».  

Αρκετοί υποβάλλουν το ερώτημα ποια από τις δύο εκδοχές πιο πάνω είναι η καλύτερη επιλογή. Και λογικά θα μπορούσε να λεχθεί ότι για να απαντηθεί πλήρως το ερώτημα αυτό θα πρέπει να γνωρίζει κανείς τα συμφωνηθέντα μεταξύ των κ.κ.  Αναστασιάδη και Ακιντζί επί των διαφόρων κεφαλαίων του Κυπριακού. Εξίσου, ίσως και πιο σημαντικό  όμως, για να κρίνει κανείς, είναι να γνωρίζει και ποιες είναι οι  τελικές θέσεις της Τουρκίας όσον αφορά τις εγγυήσεις και την παρουσία στρατευμάτων της στο νησί - ίσως και άλλες απαιτήσεις που θα έχει για περιφερειακά θέματα ασφάλεια και για το ρόλο της Κύπρου. 

Παρά ταύτα και δεδομένου ότι το θέμα της ασφάλειας είναι η σημαντικότερη ίσως πτυχή του κυπριακού προβλήματος,  θα μπορούσε η διερεύνηση της δυνατότητας επίλυσής του προβλήματος αυτού ή όχι στις διαπραγματεύσεις να αποτελέσει βασική παράμετρο στην προσπάθεια απάντησης του ανωτέρω ερωτήματος. Καταρχήν αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκιά ένεκα εκτοπίσματος και στρατιωτικής  ισχύος είναι - μετά από τη Βρετανία-  ο  κυρίαρχος στρατηγικός παράγοντας στον κυπριακό χώρο με δυνατότητες άσκησης ελέγχου και επιρροής στην περιοχή. Αυτό δεν θα πάψει να υφίσταται ακόμη και μετά από μια λύση, είτε με λιγότερα είτε χωρίς καθόλου τουρκικά στρατεύματα στο νησί, αν και αδιαμφισβήτητα είναι καλυτέρα να απομακρυνθούν εντελώς από την Κύπρο από την αρχή. Όμως η ανασφάλεια των Ελληνοκυπρίων θα εξαλειφθεί;  

Η ασφάλεια όπως και η απειλή είναι προϊόν υποκειμενικών και αντικειμενικών αντιλήψεων όσον αφορά τις προθέσεις και ενέργειες της αντίπαλη πλευράς σε μια διαφορά. Είναι δηλαδή αποτέλεσμα του πώς η μια πλευρά ( π.χ. η ελληνοκυπριακή), εκλαμβάνει τις προθέσεις και τη συμπεριφορά της άλλης ( τουρκικής πλευράς) απέναντι της: Ποια συμφέροντα και αξίες της αισθάνεται η πρώτη ότι επιδιώκει ή έχει πρόθεση η δεύτερη να της παραβιάσει ή στερήσει. Όταν δε η πρώτη πιστεύει ή γνωρίζει ότι η δεύτερη έχει την ικανότητα να στηρίξει ή επιβάλει αυτές τις επιδιώξεις της ή να ασκεί την επιρροή της με στρατιωτικά μέσα, τότε η ανασφάλεια της και η απειλή εναντίον της δεν είναι απλώς θεωρητική αλλά πραγματική. 

Από την άλλη αν ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή πλευρά δεν υπήρχαν τέτοιες αντιλήψεις περί τουρκικών προθέσεων, δυνατοτήτων και ενεργειών, τότε δεν θα υπήρχε ούτε και πεποίθηση περί ανασφάλειας  και απειλής που προκαλείται από την κατεύθυνση αυτή,  ασχέτως αν η Τουρκία ήταν ή όχι πανίσχυρη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή. Επίσης εάν η ελληνοκυπριακή πλευρά ήταν εξίσου ισχυρή στρατιωτικά ή είχε πειστική και αποτελεσματική προστασία από αντίστοιχη ή ακόμη πιο μεγάλη δύναμη από την Τουρκία,  δεν θα αισθανόταν το ίδιο ανασφαλής. 

Όμως το γεγονός παραμένει ότι οι Ελληνοκύπριοι, ως η ανίσχυρη πλευρά στρατιωτικά, και κρίνοντας από την όλη στάση της Άγκυρας στο Κυπριακό, όπως και σε άλλα ζητήματα τόσο στο εσωτερικό (με τις αντιδημοκρατικές και καταπιεστικές μεθόδους που χρησιμοποιεί) όσο και στο εξωτερικό ( με τις ρεβιζιονιστικές θέσεις και επεμβατικές συμπεριφορές στον περίγυρο της),  αισθάνονται ανασφαλείς και δεν μπορούν εύκολα να εμπιστευτούν την Τουρκία. Οπότε αν η Τουρκία δεν αλλάξει συμπεριφορά απέναντι στην Κύπρο και τους Ελληνοκυπρίους και αν δεν πείσει με λόγια και πράξεις ότι οι στρατηγικές της επιδιώξεις δεν αποτελούν απειλή για τους ίδιους και για το νησί, το αίσθημα της ανασφάλειας στην ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα εκλείψει έστω και αν υπάρξει θετική κατάληξη στις διαπραγματεύσεις. Μια διευθέτηση λοιπόν που δεν αποκαθιστά το αίσθημα ασφάλειας των Ελληνοκυπρίων δεν μπορεί να είναι αποδεκτή αφού είτε με λύση είτε με μη-λύση καταλήγουν στον ίδιο παρονομαστή.

11.01.2017

Η φωτογραφία προέρχεται από τη Famagusta Gazette Cyprus