ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ

Του Δρ Άριστου Αριστοτέλους

Πρώην Βουλευτή, Ειδικού σε θέματα Άμυνας και Στρατηγικής

Οι ζημιές από τα συμμαχικά πυραυλικά κτυπήματα κατά της Συρίας, με επίκληση τη χρησιμοποίηση χημικών όπλων από το συριακό καθεστώς, δεν φαίνεται να επιτυγχάνουν το διακηρυγμένο «αποτρεπτικό» τους σκοπό. Κάνουν μάλλον μια τρύπα στα ταραγμένα από την κρίση συριακά νερά –χωρίς να λύνουν το πρόβλημα - ενώ αν δεν εξευρεθούν αποτελεσματικότεροι τρόποι Αποτροπής,  παραμένει ισχυρό το ενδεχόμενο επανάληψης της χρήσης των χημικών. 

Επιτυχία της Αποτροπής σημαίνει ότι ο αποτρεπόμενος αναλογίζεται το κόστος από την τιμωρία που τον προειδοποιούν πως θα υποστεί και αποφεύγει να προβεί στη διενέργεια της απαγορευμένης πράξης. Ωστόσο η περίπτωση της χρήσης χημικών όπλων στη Συρία αποτελεί κλασική υπόθεση αποτυχίας της Αποτροπής. Τον Απρίλιο του 2017 ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ  Τραμπ, αντιδρώντας σε χημική επίθεση από συριακά βομβαρδιστικά, εκτόξευσε 59 βλήματα Tomahawk κατά της αεροπορικής τους βάσης «Σαϊράτ», ως αντίποινα για την παραβίαση των προειδοποιήσεων του προς το καθεστώς Ασσάντ για μη χρησιμοποίηση των όπλων αυτών. Κι ενώ οι προειδοποιήσεις και τα ήδη υποσχόμενα αντίποινα δεν εισακούστηκαν από το συριακό καθεστώς,  οδηγώντας σε αποτυχία την Αποτροπή, ο  Τραμπ υπογράμμιζε και πάλι ότι ο λόγος που οι ΗΠΑ αναλάμβαναν  ξανά δράση ήταν για  «να αποτρέψουν τη χρήση θανάσιμων χημικών όπλων» στη Συρία! ( Ντάλλας Νιους 7/4/2017) 

 Σήμερα - σχεδόν ένα χρόνο μετά - ΗΠΑ , Γαλλία και Βρετανία, επικαλούμενες παραβίαση της «κόκκινης γραμμής» (Εμανουέλ Μακρόν,  BBC 12/4/218) ήτοι τη χρησιμοποίηση χημικών όπλων, που υποδηλοί αποτυχία της Αποτροπής,  προχώρησαν με νέα σκληρά μέτρα: Με 105 κτυπήματα με πυραύλους διαφόρου τύπου από ξηρά, θάλασσα και αέρα έπληξαν τρεις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις σχετικές με την κατασκευή και αποθήκευση χημικών όπλων, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Η ενέργεια αυτή, επανάλαβε ο Τραμπ, αποσκοπούσε και πάλι «να αποτρέψει τη χρήση χημικών όπλων από το συριακό καθεστώς» (NewYorkTimes 13/4/2018), που βασικά, με τους ίδιους χειρισμούς  ήδη δεν μπόρεσαν να επιτύχουν. 

Η επαναλαμβανόμενη χρησιμοποίηση χημικών όπλων στη Συρίας, υποδηλοί βασικά ότι το κόστος  από τα κτυπήματά των συμμάχων δεν ήταν ικανό  μέχρι σήμερα να την αποτρέψει. Εάν όντως υπήρξε  επίθεση με χημικά όπλα από το καθεστώς Ασσάντ τελευταίως,  που πιθανόν και να υπήρξε υπό την έννοια του ότι θα βοηθούσε σημαντικά τις δυνάμεις του στο πεδίο της μάχης σε ένα από τα ισχυρά προπύργια των ανταρτών στη Ντούμα, αυτό σημαίνει - όπως και στην περσινή αεροπορική επίθεση με χημικά -  ότι υπολόγισε πως το στρατιωτικό πλεονέκτημα ή τα οφέλη που θα αποκτούσε από την παράνομη αυτή πράξη, θα ήταν μεγαλύτερο από το κόστος που θα του προκαλούσαν τα πυραυλικά αντίποινα των δυτικών εάν τους αψηφούσε. 

Εξάλλου, οι Σύριοι υπολογίζοντας πού και πώς θα κτυπήσουν οι δυτικοί,  προσπάθησαν να μειώσουν περαιτέρω το κόστος και τις απώλειες τους, απομακρύνοντας ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό από τους πιθανούς στόχους, όπως έκαμαν και σε προηγούμενες περιπτώσεις. Επίσης η στρατιωτική παρουσία και ανάμιξη του ρωσικού παράγοντας στη Συρία και ο φόβος των δυτικών συμμάχων να μην προκαλέσουν μεγαλύτερη ανάφλεξη και αστάθεια, περιόρισαν το εύρος και κατά συνέπεια το κόστος των επιχειρήσεων για τη Δαμασκό.  «Ο βομβαρδισμός», είπε η Βρετανίδα Πρωθυπουργός Τερέζα Μέι , θα έπρεπε να  «ήταν αρκετά ισχυρός για να αποτρέψει αλλά αρκετά αδύνατος για να μην προκαλέσει τους Ρώσους»         ( Guardian, 14/4/2018).

 Βέβαια μπορεί ο  «βομβαρδισμός» να πέτυχε να μην προκάλεσε τη στρατιωτική αντίδραση των Ρώσων γιατί οι σύμμαχοι προσπάθησαν επιμελώς να μην πλήξουν ρωσικούς στόχους,  την αποτροπή όμως της χρήσης χημικών όπλων στη Συρία την πέτυχα; Αν κρίνουμε από τα παραδείγματα που έχουν αναφερθεί πιο πάνω η απάντηση είναι όχι, ενώ οι παράγοντες και στρατιωτικοί υπολογισμοί που επισημάνθηκαν προηγουμένως, δεδομένης και της ρωσικής ανάμιξης,  θα συνεχίσουν για αρκετό καιρό να παραμένουν σοβαρό περιοριστικό στοιχείο στην οποιαδήποτε δράση των δυτικών, διαβρώνοντας έτσι και την αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα της αποτρεπτικής τους στάσης στο θέμα αυτό. Γι’ αυτό αν δεν εξευρεθούν και άλλες πιο ισχυρές μορφές άσκησης πίεσης και πειθούς πέραν από τις στρατιωτικές – όπως πολιτικές, οικονομικές και διπλωματικές – και προπαντός  συνεργασία με τη Μόσχα, τόσο στο συριακό όσο και σε άλλα θέματα, η επόμενη χρησιμοποίηση χημικών όπλων είναι ίσως θέμα χρόνου πότε και πάλι θα επαναληφθεί.

 24/4/2018