Εν συντομία: Τι ήταν η «Αραβική Άνοιξη», πώς εξαπλώθηκε και πού κατέληξε;
Του Έριν Μπλέικμοαρ
Αρχίζοντας τον Δεκέμβριο του 2010, αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες έπληξαν την Τυνησία. Μέχρι τις αρχές του 2011 είχαν εξαπλωθεί σε αυτό που έγινε γνωστό ως Αραβική Άνοιξη - ένα κύμα διαδηλώσεων, εξεγέρσεων και αναταραχών που εξαπλώθηκαν σε αραβόφωνες χώρες στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, οι οποίες εξαπλώθηκαν γρήγορα λόγω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης, κατέληξαν να ανατρέψουν τις κυβερνήσεις της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Λιβύης και της Υεμένης.
Ωστόσο, αν και φάνηκαν ότι στόχευαν στο να εγκαταστήσουν δημοκρατικές ηγεσίες και να καταστείλουν την κυβερνητική καταπίεση, οι εξεγέρσεις οδήγησαν σε ένοπλες συγκρούσεις σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το Ιράκ, τη Λιβύη και την Υεμένη.
Ξεκίνησαν στην Τυνησία
Μετά την αυτοκτονία διαμαρτυρίας του Μοχάμεντ Μπουαζίζι, πλανόδιου πωλητής στην Τυνησία, τον Ιανουάριο του 2011, οι Τυνήσιος ξεχύθηκαν στους δρόμους. Ο Μπουαζίζι είχε παρενοχληθεί από αστυνομικούς που επιχείρησαν να κλείσουν την επιχείρησή του χωρίς προσφυγή και η αυτοθυσία της αυτοκτονία του ηλέκτρισαν τους Τυνήσιους διαδηλωτές. Διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στη διαφθορά της κυβέρνησης και τον αυταρχικό πρόεδρο της Τυνησίας Ζιν ελ Αμπιντί Μπεν Άλι. Ένα μήνα αργότερα, μετά από 23 χρόνια στην εξουσία, έφυγε στη Σαουδική Αραβία.
Οι διαμαρτυρίες στην Τυνησία – τεκμηριωμένες και μεταδιδόμενες μέσω συσκευών κινητών τηλεφώνων - εξαπλώνονται στις γειτονικές χώρες. Σύντομα αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ξέσπασαν στο Μπαχρέιν, όπου διαδηλωτές απαίτησαν την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και μεταρρυθμίσεις για ανθρώπινα δικαιώματα. Στην Ιορδανία και το Κουβέιτ τα κοινοβούλια διαλύθηκαν σε απάντηση στις δημόσιες πιέσεις. Στη Λιβύη η κυβερνητική απόπειρα καταστολής των διαδηλωτών πυροδότησε εμφύλιο πόλεμο. Στην Υεμένη, οι μαζικές διαδηλώσεις πυροδότησαν πολιτική κρίση και ανάγκασαν τον πρόεδρό της να παραιτηθεί.
Εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και τη Συρία
Στην Αίγυπτο, η πλατεία Ταχίρ του Καΐρου υπήρξε περιοχή τεράστιων διαμαρτυριών δεκαοκτώ ημερών όπου συγκεντρώθηκαν δεκάδες χιλιάδες Αιγυπτίων ζητώντας να παραιτηθεί ο πρόεδρος τους, ο Χόσνι Μουμπάρακ. Οι δραματικές διαμαρτυρίες τελικά ανάγκασαν τον Μουμπάρακ, ο οποίος είχε κυριάρχησε για 30 χρόνια, να παραιτηθεί από το αξίωμα. Η επανάσταση προκάλεσε μια περίοδο πολιτικού χάους και αστάθειας στην Αίγυπτο, η οποία συνέχισε να καταπιέζει τους πολίτες της.
Το όραμα της δημοκρατίας αποδείχθηκε επίσης φευγαλέο στη Συρία, όπου οι ειρηνικοί διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας συνασπίσθηκαν με την αντιπολίτευση της κυβέρνησης. Αφού η συριακή κυβέρνηση σκότωσε και φυλάκισε διαδηλωτές της «Αραβικής Άνοιξης», η χώρα χωρίστηκε σε φατρίες και ξέσπασε βιαστική θρησκεία. Ακολούθησε ο εμφύλιος πόλεμος. Η ξένη παρέμβαση απέτυχε να σταματήσει τον πόλεμο, ο οποίος έχει εκτοπίσει περισσότερους από τους μισούς από όλους τους Σύριους και σκότωσε μέχρι και μισό εκατομμύριο ανθρώπους.
Τι πέτυχε τελικά η «Αραβική Άνοιξη»;
Η "Αραβική Άνοιξη" χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από Αμερικανούς συντηρητικούς σχολιαστές, αλλά από τότε αμφισβητήθηκε ως ανεπαρκής και λανθασμένη διατύπωση. Από το 2011, οι στόχοι πολλών διαδηλωτών της «Αραβικής Άνοιξης» έχουν ματαιωθεί, καθώς αυταρχικές κυβερνήσεις επανακτούν την εξουσία και καταστέλλουν τις πολιτικές ελευθερίες.
Ωστόσο, οι εξεγέρσεις έδειξαν τη δύναμη των μαζικών διαδηλώσεων και της ειρηνικής διαμαρτυρίας, καθώς και την ικανότητα των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης να διαμαρτυρηθούν και να μεταδώσουν τους στόχους τους στον έξω κόσμο. Η αναταραχή της «Αραβικής Άνοιξης» έδειξε επίσης στις αυταρχικές κυβερνήσεις - και τον υπόλοιπο κόσμο - ότι εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σε ισλαμικά έθνη πιστεύουν στην ελεύθερη έκφραση και τη δημοκρατική διακυβέρνηση.
---------------------------------------
ΥΓ
Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Σαουδάραβος δημοσιογράφος Τζαμάλ Χασόγκγι σε ομιλία του το 2018: «Η συζήτηση για τη σχέση μεταξύ Ισλάμ και δημοκρατίας τελείωσε οριστικά με την έλευση της Αραβικής Άνοιξης». Σημειώνεται ότι ο Χασόγκγ ήταν αντιφρονούντας, συγγραφέας και αρθρογράφος για την «The Washington Post», που ως γνωστό δολοφονήθηκε στο εσωτερικό του Σαουδικού Προξενείου στην Κωνσταντινούπολη το 2018.
-----------------------------------------
ENGLISH TEXT
What was the Arab Spring and how did it spread?
The wave of protests and civil unrest that swept the Arab world ushered in some changes, showing that peaceful demonstrations have power.
BY ERIN BLAKEMORE
Beginning in December 2010, anti-government protests rocked Tunisia. By early 2011 they had spread into what became known as the Arab Spring—a wave of protests, uprisings, and unrest that spread across Arabic-speaking countries in North Africa and the Middle East. Pro-democratic protests, which spread rapidly due to social media, ended up toppling the governments of Tunisia, Egypt, Libya, and Yemen.
But though they seemed poised to install democratic leadership and quell government repression, the uprisings also led to armed conflict in some countries, including civil war in Syria, Iraq, Libya, and Yemen.
It started in Tunisia
After Mohamed Bouazizi, a Tunisian street vendor, killed himself in January 2011, Tunisians took to the streets. Bouazizi had been harassed by police officers who attempted to shut down his business with no recourse, and his suicide by self-immolation galvanized Tunisian protesters. They demonstrated against government corruption and Tunisia’s autocratic president, Zine al-Abidine Ben Ali. A month later, after 23 years in power, he fled to Saudi Arabia.
The protests in Tunisia—documented and shared by mobile devices—spread to neighboring countries. Soon anti-government demonstrations had erupted in Bahrain, where protesters demanded the release of political prisoners and human rights reforms; Jordan; Kuwait, whose parliament was dissolved in response to public pressure; Libya, where a government crackdown on protesters sparked a civil war; and Yemen, where massive protests sparked a political crisis and forced its president to step down.
It spread to Egypt and Syria
In Egypt, Cairo’s Tahrir Square was the site of 18 days of huge protests that brought together tens of thousands of Egyptians demanding that their president, Hosni Mubarak, step down. The dramatic protests eventually forced Mubarak, who had ruled for 30 years, out of office. The revolution ushered in an era of political chaos and instability in Egypt, which has continued to repress its citizens.
The dream of democracy also proved fleeting in Syria, where the peaceful pro-democracy protesters were met with government opposition. After the Syrian government killed and imprisoned Arab Spring protesters, the country split into factions and sectarian violence broke out. Civil war soon followed. Foreign intervention has failed to stop the war, which has displaced more than half of all Syrians and killed up to half a million people.
What did the Arab Spring accomplish?
“Arab Spring” was first used by American conservative commentators, but has since been challenged as an inadequate misnomer. Since 2011, the goals of many Arab Spring protesters have been denied as autocratic governments regain power and crack down on civil liberties.
Nonetheless, the uprisings have shown the power of mass demonstrations and peaceful protest, as well as the ability of social media to both fuel protest and communicate its goals to the outside world. The tumult of the Arab Spring also showed autocratic governments—and the rest of the world—that millions of people living in Islamic nations believe in free expression an
-----------------------------------------------------------------------------------
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε από το NATIONAL GEOGRAFIC, 29/03/2019
