Δημιουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας

Του Δρ. Άριστου Αριστοτέλους

Πρώην Βουλευτή,  Ειδικού σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής

Η δημιουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ) και οι σκοπιμότητες γύρω από αυτή την υπόθεση, που φαίνεται να απασχολούν ακόμη την κυπριακή Κυβέρνηση, αποτέλεσαν το αντικείμενο δημόσιων αντεγκλήσεων και συζητήσεων.* Σκοπός του παρόντος κειμένου είναι να θέσει σε σωστή διάσταση ορισμένα σημεία που έχουν εγερθεί.

Κατ' αρχήν έχει λεχθεί ότι η κυβερνητική πλευρά μελετά τη σύσταση ενός τέτοιου ή παρόμοιου οργάνου και ότι κάποια άτομα θα ασχολούνται με το όλο θέμα.. Η εντύπωση, ωστόσο, που έχει δοθεί από τις ανακοινώσεις και εξηγήσεις είναι ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη ως προς το ποιο ακριβώς είναι το ζητούμενο από τη σύσταση, στελέχωση και το ρόλο της οντότητας αυτής.

Εάν η πρόθεση είναι πράγματι η δημιουργία ΣΕΑ, δεν χρειαζόταν όλη αυτή η ταλαιπωρία της εξ υπαρχής αναζήτησης πληροφοριών και μελέτης του θέματος. Θα ήταν αρκετό να μας συμβουλεύονταν ως Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών ή και να ανατρέξουν στα αρχεία του Προεδρικού στις 11.01.1979 και 15.04.1982 επί διακυβέρνησης Κυπριανού, στις 16.06.1988 επί Βασιλείου και στο διάστημα 1993-2003 επί Κληρίδη, όπως και στον ημερήσιο Τύπο της περιόδου αυτής και θα είχαν ολοκληρωμένες εκθέσεις και αναλυτικές προτάσεις μας για τη σημασία, τη σύσταση, οργάνωση και τρόπο λειτουργία της ΣΕΑ. Σημειώνεται συναφώς ότι επί διακυβέρνησης Κληρίδη πάρθηκε και σχετική απόφαση για σύσταση και λειτουργία ΣΕΑ αλλά δεν τελεσφόρησε.

Δεν είναι πρόθεσή μας να υπεισέλθουμε σε εφ’ όλης της ύλης ανάλυση του θέματος, ωστόσο κάποια σημεία που ηγέρθησαν πρέπει επιγραμματικά να τεθούν στη σωστή τους βάση. Πρώτο, σκοπός του ΣΕΑ είναι να επιλαμβάνεται ζητημάτων - απειλές, κινδύνους κλπ- που επηρεάζουν την εθνική ασφάλεια της χώρας και να διαμορφώνει πολιτικές και να κινητοποιεί πόρους για την αντιμετώπισή των. Δεύτερο, αυτό προϋποθέτει σύσταση ομάδας ειδικών, που θα μελετά, αναλύει, προβλέπει και υποβάλλει εισηγήσεις στο ΣΕΑ κατά την εξέταση των θεμάτων αυτών.

Τρίτο, της ομάδας αυτής προΐσταται άτομο με βαθιά γνώση του αντικειμένου, που θα ενεργεί και ως σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας επί θεμάτων εθνικής ασφάλειας. Τέταρτο, της ΣΕΑ προΐσταται και προεδρεύει ο Πρόεδρος του κράτους και όχι ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας… Πέμπτο, στις συνεδριάσεις της ΣΕΑ συμμετέχουν οι Υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, ο Αρχηγός και Υπαρχηγός της Εθνικής Φρουράς, καθώς και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας και ο διοικητής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.

Έκτο, ανάλογα με το θέμα παρακάθονται και άλλοι Υπουργοί, π.χ., Οικονομικών, Εμπορίου, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών κ.λπ. Έβδομο, ο ρόλος του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας δεν υποκαθιστά τη συμβουλευτική ιδιότητα των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας στους τομείς δραστηριότητάς τους, όμως αν δεν υπάρχει σαφής προσδιορισμός των καθηκόντων, ευθυνών και εξουσιών του, θα είναι αναπόφευκτη η μεταξύ τους σύγκρουση.  Όγδοο, αν ο εν λόγω σύμβουλος και η ομάδα του δεν είναι καλοί γνώστες του αντικειμένου, τότε το ΣΕΑ θα κινδυνεύει να οδηγηθεί σε εσφαλμένες εκτιμήσεις και σε κινήσεις με αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Τέλος, υπογραμμίζεται ότι η ασφάλεια και η επιβίωση του κράτους και των πολιτών από κινδύνους και απειλές, που προβάλλουν μέσα στο άναρχο διεθνές πολιτικό περιβάλλον - και αρκετές φορές στο εσωτερικό - αποτελεί υψηλή προτεραιότητα οποιασδήποτε υπεύθυνης κυβέρνησης. Οι προκλήσεις κατά της Κύπρου δεν είναι σημερινό φαινόμενο -ένεκα υδρογονανθράκων κλπ - όπως έχει τονίσει η Κυβέρνηση για να δικαιολογήσει την ενασχόληση με τη σύσταση ΣΕΑ, αλλά υφίστανται από τότε που υπάρχει κυπριακό κράτος, κυπριακό πρόβλημα και τουρκική απειλή. Η σύσταση, λοιπόν, και η λειτουργία ΣΕΑ στην Κύπρο, αν γίνει σωστά, θα μπορούσε -έστω και αργά- να συμβάλει θετικά στην προσπάθεια αντιμετώπισης των προκλήσεων και απειλών, αν όμως κάπου αλλού αποσκοπεί, τότε μόνο την εθνική ασφάλεια δεν εξυπηρετεί.

 *Το  κείμενο αυτό γράφτηκε στις 11/07/2014 και στάλθηκε και στον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2/04/2023