Άριστος Αριστοτέλους
I. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Τουρκία, Αίγυπτος, Ιράν και Ισραήλ, χωρίς να αγνοείται και ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας, αποτελούν τις ισχυρότερες αλλά και εν πολλοίς ανταγωνιστικές χώρες μεταξύ τους στην περιοχή - από γεωπολιτικής άποψης. Οι τεράστιες αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες τα τελευταία δύο χρόνια στις περισσότερες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, εξαιρουμένης της Ελλάδας και της Κύπρου όπου αυτές έχουν μειωθεί ένεκα οικονομικής κρίσης, αντανακλούν τις συνθήκες σύγκρουσης και αυξανόμενης ανασφάλειας στην περιοχή. Η Τουρκία ξεχωρίζει όσον αφορά τις ναυτικές της δυνάμεις, οι οποίες έχουν περαιτέρω ενισχυθεί. Η Ελλάδα ακολουθεί σε ό,τι αφορά τη ναυτική ισχύ. Όμως καμία των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου δεν διαθέτει τις ναυτικές ικανότητες των ΗΠΑ, οι οποίες μέσω του 6ου στόλου και των διευκολύνσεων που τυγχάνουν από συμμάχους τους στην περιοχή κυριαρχούν στη θάλασσα αυτή. Επίσης αξιοσημείωτη είναι η αυξημένη παρουσία σκαφών του ρωσικού στόλου.
Η Συρία, στην οποία επικεντρώνεται το διεθνές ενδιαφέρον και η οποία αποτελεί το αντικείμενο γεωπολιτικού ανταγωνισμού των ανωτέρω δυνάμεων, ενώ διαθέτει υπολογίσιμες στρατιωτικές ικανότητες, ωστόσο πέραν του ότι είναι εξαιρετικά ευάλωτη και ασταθής ένεκα του εμφυλίου πολέμου μεταξύ καθεστωτικών και αντικαθεστωτικών, αυτές δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνες που διαθέτουν ή μπορούν να εξασφαλίσουν οι ΗΠΑ στην περιοχή. Το συριακό καθεστώς είναι ιδιαίτερα αδύναμο, όσον αφορά την αντιαεροπορική του άμυνα, για να αντιμετωπίσει πιθανά στρατιωτικά πλήγματα από τις ναυτικές δυνάμεις που διαθέτουν ή οικοδομούν οι ΗΠΑ, συνεπικουρούμενοι από συμμάχους τους στην περιοχή. Η συμφωνία για καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας (δύσκολο εγχείρημα) μετά από ρωσική παρέμβαση, έχει ακυρώσει την πρόθεση της Αμερικανικής Διοίκησης για στρατιωτική δράσης κατά του συριακού καθεστώτος αλλά το ενδεχόμενο αυτό – παρά τους προβληματισμούς που υπάρχουν - δεν μπορεί οριστικά να αποκλεισθεί.
Οποιαδήποτε σημαντική κλιμάκωση της στρατιωτικής σύγκρουσης που οδηγεί στην ανατροπή των εσωτερικών ισορροπιών στη Συρία υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς των αντιπάλων, στις οποίες εμπλέκονται και μη – κρατικοί δρώντες, που δρουν στην περιοχή, θα έχει επιδράσεις σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ήδη τις συνέπειες της κρίσης στη Συρία της υπόκεινται ο Λίβανος, που εν δυνάμει αποτελεί το πιο άμεσο πεδίο επέκτασης της σύγκρουσης.
Τα ανωτέρω προκύπτουν από τη μελέτη, αξιολόγηση και σύγκριση ενδεικτικών στοιχείων οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος των χωρών της περιοχής, τα οποία παρατίθενται συγκεντρωμένα και περιληπτικά στους Πίνακες Ι και ΙΙ και αναλύονται λαμβάνοντας υπόψη τις διαμορφούμενες πολιτικές τάσεις και εξελίξεις την περίοδο αυτή. Τα στοιχεία της μελέτης προέρχονται από ανοιχτές και προσβάσιμες πηγές για το κοινό, όπως το IISS, το SIPRI, τη CIA, το EIU, το Eurostat κ.α.
Η μελέτη των δυνάμεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής καταδεικνύει ότι: H Τουρκία έχει την μεγαλύτερη οικονομία και τον δεύτερο πιο υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης (8.7%) μετά το Ιράκ (10.1%) ενισχύοντας το εκτόπισμα της ως περιφερειακή δύναμη, σε αντίθεση με την Ελλάδα και την Κύπρο όπου σημειώνεται μείωση της τάξης του –6.0% και -2.2% αντίστοιχα.
Ωστόσο, με εξαίρεση την αριθμητική υπεροχή στο Ναυτικό, η Τουρκία δεν είναι η μεγαλύτερη χώρα σε στρατιωτικά μεγέθη στην περιοχή. Αντίθετα το Ιράν και η Αίγυπτος, με τα μέσα που διαθέτουν αποτελούν εξίσου σημαντικούς δρώντες στη Μέση Ανατολή παρόλο που η πρώτη βρίσκεται κάτω από ισχυρή διεθνή πίεση ένεκα του πυρηνικού της προγράμματος και η δεύτερη πάσχει ακόμη από τα συνεπακόλουθα της εσωτερικής αντιπαράθεσης και αστάθειας στη χώρα.
Η Αίγυπτος με 83,6 εκ. κατοίκους είναι η μεγαλύτερη χώρα σε πληθυσμό, ενώ η Τουρκία με 79,7 εκ. έχει σχεδόν τα ίδια πληθυσμιακά μεγέθη όπως το Ιράν. Σε έκταση εδάφους η Σαουδική Αραβία είναι η μεγαλύτερη χώρα στη Μέση Ανατολή με 2.13 εκ τετραγωνικά χιλιόμετρα (τ.χ.) και ακολουθεί το Ιράν με 1.63 εκ τ.χ. και η Αίγυπτος με 997.739 τ.χ.
Στο στρατιωτικό τομέα, όσον αφορά τις Χερσαίες Δυνάμεις, το Ιράν διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών, ήτοι 523.000, ενώ η Τουρκία 510.600 και η Αίγυπτος 438.500. Σε άρματα μάχης η Συρία διαθέτει περισσότερα από την Τουρκία, ήτοι 4.950 έναντι 2.494 τουρκικά. Το Ισραήλ διαθέτει 3.501.
Στην Αεροπορία, σε αριθμό μαχητικών αεροσκαφών υπερτερούν η Αίγυπτος με 589, το Ισραήλ με 441 και ακολουθεί η Τουρκία με 426, ενώ η Ελλάδα διαθέτει 282.
Στο Ναυτικό, η Τουρκία υπερέχει αριθμητικά έναντι των άλλων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου σε προσωπικό, αριθμό υποβρυχίων, φρεγατών, κορβετών, σκαφών ναρκοπολέμου και αποβατικών. Η Ελλάδα είναι δεύτερη σε ναυτικά μέσα. Ακολουθούν η Αίγυπτος και το Ισραήλ, που υπερτερούν σε περιπολικά. Η Κύπρος εκτός από 6 περιπολικά δεν διαθέτει άλλα αξιόλογα ναυτικά μέσα.
Τα ναυτικά μέσα που διαθέτει η Τουρκία, δεδομένης και της μεγάλης έκτασης του παραλιακού της μετώπου, δεν είναι επαρκή για να αντιμετωπίσει σοβαρές και ταυτόχρονες προκλήσεις από διάφορες κατευθύνσεις. Επίσης, ούτε η Τουρκία, ούτε οι άλλες χώρες της περιοχής, έχουν τα μέσα να διεξαγάγουν με αποτελεσματικότητα μακράς διάρκειας ναυτικές επιχειρήσεις μακριά από τις βάσεις τους και να είναι εκτεθειμένες στην επάκτια άμυνα και στην Αεροπορία της αντίπαλης πλευράς.
II. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ
Στο μέρος αυτό παρατίθενται και αναλύονται τα σχετικά οικονομικά και στρατιωτικά στοιχεία, τα οποία όσον αφορά τη Μέση Ανατολή αναφέρονται στις πιο σχετικές χώρες με τη μελέτη αυτή όπως την Τουρκία, το Ιράκ, της Συρία, το Λίβανο, τη Συρία, το Ιράν, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ιορδανία. Στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Ελλάδα, η Συρία, ο Λίβανος, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.
Επιπλέον με αφορμή τη συριακή κρίση και το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης από μέρους των ΗΠΑ και συμμάχων τους ( προφανώς της Γαλλίας επί του παρόντος) κατά της Συρίας, παρατίθενται επιλεγμένα στοιχεία για ναυτικές δυνάμεις που διαθέτουν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και τα μέσα αεράμυνας του συριακού καθεστώτος.
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Πληθυσμός
Η Αίγυπτος με πληθυσμό 83.6 εκ. είναι η μεγαλύτερη χώρα στην περιοχή, ακολουθουμένη από την Τουρκία με 79.7 εκ. και το Ιράν με 78.8. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός ανέρχεται στα 10.7 εκ. και στο Ισραήλ 7.5. Η Κύπρος είναι η μικρότερη πληθυσμιακά χώρα με 1.1 εκ.
Γεωγραφία – στρατηγική αξία
Η Σαουδική Αραβία με 2.13 εκ τ.χ. κατέχει τη μεγαλύτερη σε έκταση γεωγραφική θέση στην περιοχή, με δεύτερο το Ιράν, 1.63 εκ τ.χ. Ακολουθεί η Αίγυπτος με 997.739 τ.χ. και μετά η Τουρκία 783.502. (Η Ελλάδα έχει έκταση 131.957 τ.χ.) Η κάθε χώρα έχει τη δική της στρατηγική αξία ανάλογα με τα δεδομένα της κάθε περιόδου , διαχρονικά ωστόσο δεσπόζουσα θέση κατέχει η Τουρκία που βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής, Ευρώπης και Αφρικής και η Αίγυπτος με τη διώρυγα του Σουέζ.
Οικονομία: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): Πρώτη με μεγάλη διαφορά όσο αφορά το μέγεθος του ΑΕΠ είναι η Τουρκία το οποίο το 2012 ανήλθε στα $783.1 δισ., με δεύτερη τη Σαουδική Αραβία με $667 δισ. και τρίτο το Ιράν με $483.7 δισ. Η Ελλάδα που ήταν τέταρτη έχει υποστεί μείωση στο ΑΕΠ ένεκα της οικονομικής κρίσης φθάνοντας τα $254.9 δισ. σε σχέση με 306 δισ. το 2011, παραχωρώντας τη θέση αυτή στην Αίγυπτο με $255 δισ. ΑΕΠ. Οικονομικά στοιχεία για τη Συρία δεν υπάρχουν αξιόπιστα ένεκα της χαώδους κατάστασης που επικρατεί.
Τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην περιοχή, ήτοι 10,1%, παρουσιάζει το Ιράκ που ξεπέρασε αυτό της Τουρκίας, 8,7%. Ακολουθεί η Σαουδική Αραβία με 5,9%, ενώ Ελλάδα και Κύπρος σημειώνουν αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του – 6% και -2,2% αντίστοιχα.
Το Ισραήλ με $32.511 κατέχει την πρώτη θέση όσον αφορά το κατά κεφαλήν εισόδημα, με δεύτερη τώρα την Σαουδική Αραβία, 24.762, που έσπρωξε την Ελλάδα στην τρίτη θέση με 23.765 και την Κύπρο με 19.770. Η Τουρκία είναι πέμπτη με $9.820.
Στρατιωτικές δαπάνες: Σημαντικές αυξήσεις έχουν σημειωθεί στις πλείστες χώρες τις περιοχής. Τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες παρουσιάζουν η Σαουδική Αραβία με $48.5 δισ., το Ιράν, $23.9 δισ., το Ισραήλ, $16.3 δισ., το Ιράκ με $14.7 και η Τουρκία με $14.5 δισ. Στην Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο υπήρξαν σημαντικές μειώσεις. Οι στρατιωτικές τους δαπάνες ανέρχονται στα $6.02 δισ., στα $4.2 δισ. και στα $258 εκ. αντίστοιχα.
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ
ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό: Στον τομέα αυτό το Ιράν με 523.000 άτομα υπό τα όπλα, υπερέχει ελαφρώς έναντι της Τουρκίας, της οποία η δύναμη ανέρχεται στις 510.600, με τρίτη την Αίγυπτο με 438.500. (Η Ελλάδα είναι έβδομη στη σειρά με ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό 144.350 ατόμων.) Το μικρότερο στρατό 13.000, διαθέτει η Κύπρος. Προηγείται ο Λίβανος με 60.000.
Άρματα μάχης: Όσον αφορά τον τομέα αυτό, ο αριθμός των αρμάτων μάχης στη Συρία το 2011 ήταν ο μεγαλύτερος ανάμεσα στις χώρες της περιοχής και ανερχόταν στα 4.950, αλλά οι απώλειες που έχει υποστεί στη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων στη χώρα δεν είναι ακόμη γνωστές. Η Τουρκία διαθέτει 2.494 άρματα μάχης, η Αίγυπτος 2.450, το Ιράν 1.663 και η Ελλάδα 1.462.
Πυρηνικά και Χημικά Όπλα: Το Ισραήλ πιστεύεται ότι κατέχει στρατιωτικές πυρηνικές ικανότητες, ενώ το Ιράν και η Συρία διαθέτουν χημικά όπλα.
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Μαχητικά αεροσκάφη: Η Αίγυπτος και το Ισραήλ με 589 και 441 μαχητικά αεροσκάφη αντίστοιχα, διαθέτουν περισσότερα σκάφη σε σχέση με τις άλλες χώρες της περιοχής. Ακολουθούν η Τουρκία με 426 αεροσκάφη, η Συρία με 365 και το Ιράν με 334. Η Ελλάδα με 282 μαχητικά είναι στην έβδομη θέση μετά τη Σαουδική Αραβία που διαθέτει 296 αεροσκάφη.
ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Ανατολική Μεσόγειος
Ενδεικτικά τα κύρια ναυτικά μέσα που διαθέτουν οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ήτοι, η Τουρκία, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Συρία, ο Λίβανος και η Κύπρος, συγκρίνονται ως ακολούθως:
Ναυτικό ανθρώπινο δυναμικό: Η Τουρκία διαθέτει το μεγαλύτερο δυναμικό στο τομέα αυτό, ήτοι 48.600, ακολουθούν η Ελλάδα με 20.000, η Αίγυπτος με 18.500 και το Ισραήλ με 9.500.
Υποβρύχια: Η Τουρκία διαθέτει τα περισσότερα υποβρύχια ήτοι 14, δηλαδή έξι περισσότερα από την Ελλάδα η οποία διαθέτει 8. Η Αίγυπτος διαθέτει 4 και το Ισραήλ 3.
Φρεγάτες: Η Τουρκία υπερέχει και στον τομέα αυτό. Η χώρα διαθέτει 18 φρεγάτες, η Ελλάδα 14, η Αίγυπτος 8 και τίποτα το Ισραήλ.
Κορβέτες: Η Τουρκία διαθέτει 6, η Ελλάδα 5 (αυξημένες κατά 2), το Ισραήλ 3 και καμία η Αίγυπτος.
Περιπολικά: Το Ισραήλ αύξησε τα περιπολικά του από 54 σε 59 και συνεχίζει να υπερέχει των υπολοίπων δυνάμεων στην περιοχή. Η Αίγυπτος αύξησε επίσης τα περιπολικά της από 50 σε 55 και ο Λίβανος από 11 σε 13. Η Τουρκία διαθέτει 44 περιπολικά, η Συρία 30 και η Ελλάδα 28.
Ναρκοπόλεμος/Ναρκαλιευτικά: Τα περισσότερα σκάφη τα διαθέτει η Τουρκία, 28, σε σύγκριση με 14 της Αιγύπτου και 7 της Ελλάδας (μειωμένα κατά 4).
Αποβατικά πλοία: Τουρκία και Ελλάδα διαθέτουν από 5 αποβατικά πλοία, ενώ το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Συρία διαθέτουν από 3.
Αποβατικά σκάφη: Η Τουρκία υπερέχει σημαντικά με 49 τέτοια σκάφη (αυξημένα κατά 3). Η Αίγυπτος διαθέτει 12 (αυξημένα κατά 3) και η Ελλάδα 7.
Η Κύπρος τα μόνα μέσα που διαθέτει στο Ναυτικό είναι 6 περιπολικά.
ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΓΑΛΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΡΙΑΚΗ ΑΕΡΑΜΥΝΑ
ΗΠΑ:
4 καταδρομικά Arleigh Burk, τα δύο με 96 βλήματα κρούς Tomahawk και δύο με 90 βλήματα Tomahauk από τις δυνάμεις του 6ου στόλου που εδρεύει στη Μεσόγειο (Νάπολη)
1 πυρηνικό υποβρύχιο πολλαπλών ρόλων με 134 βλήματα κρους Tomahawk, στο οποίο μπορεί να προστεθούν άμεσα και άλλα 3 εάν χρειαστεί.
Γαλλία:
1 αεροπλανοφόρο ( Charles de Gualle)
2 καταδρομικά με βλήματα Exocet
1 πυρηνικό υποβρύχιο
Συριακή αεράμυνα:
k- 300P Bastion
Mεγάλου βεληνεκούς: S -200
Μέσου βεληνεκούς: 2k12 Kub, S-75 Dvina, S-125 Pechova,
9k317 Buk-M2
Μικρού βεληνεκούς: Pantsir – S1
Ετοιμάστηκε στις 06.09.2013 και αναθεωρήθηκε στις 12.11.2013
https://www.youtube.com/watch?v=nMlkvfFJYPo
