Τα στρατιωτικάδεδομένα στην Κύπρο to 2023 όσον αφορά τις Τουρκικές Κατοχικές Δυνάμεις, παραμένουν στα επίπεδα των προηγούμενων χρόνων με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, αλλά και πιο δυσμενή για την Εθνική Φρουρά. Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα από την παρουσίαση και ανάλυση των στρατιωτικών στοιχείων της έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών.
ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ 2023
Ανάλυση: Δρ Άριστος Αριστοτέλους
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
Τα στρατιωτικά δεδομένα στην Κύπρο το 2023 όσον αφορά τις Τουρκικές Κατοχικές Δυνάμεις (ΤΚΔ), παραμένουν στα επίπεδα των προηγούμενων χρόνων με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, αλλά και πιο δυσμενή για την Εθνική Φρουρά (Ε.Φ.). Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα από την παρουσίαση και ανάλυση των στρατιωτικών στοιχείων στην Κύπρο από τον Δρ Άριστο Αριστοτέλους Προϊστάμενο του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών (ΚΚΣΜ) που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Κέντρου για το 2023.
Σύμφωνα με τον κ. Αριστοτέλους «η σύγκριση του συνόλου των οπλικών συστημάτων και μέσων στις δύο πλευρές – ποσοτικά και ποιοτικά – στη ξηρά, και ιδίως στη θάλασσα και τον αέρα, παραμένει αδιαμφισβήτητα ευνοϊκή για τις ΤΚΔ. Η διαμορφούμενη ενίσχυση του εναέριου ελέγχου και της ναυτικής και αεροπορικής υποδομής προσδίδει στις ΤΚΔ και δυνατότητες ρόλου πέραν από το νησί στην περιοχή».
Υπέδειξε ότι «Περιορισμοί συντήρησης, εξασφάλισης ανταλλακτικών και πίεση για αντικατάσταση του ογκώδες ρωσικού οπλισμού ένεκα δυτικόστροφων πολιτικών προσανατολισμών, αναπόφευκτα επηρεάζουν και θα απασχολούν την Ε.Φ. για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δε απομάκρυνση των ελικοπτέρων Mi-35P από τη δύναμη, χωρίς ισοδύναμο και άμεσο υποκατάστατο, δημιουργεί τουλάχιστον επί του παρόντος κενό ισχύος στον τομέα αυτό για την Ε.Φ.
Χρήσιμες ως εμπειρίες για την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) ήταν η εκγύμναση με τρίτες δυνάμεις, κυρίως σε θέματα SAR, όπως και οι δραστηριότητες αμυντικής διπλωματίας. Ωστόσο η ανάγκη διαμόρφωσης συγκροτημένης εθνικής στρατηγικής και προβληματισμοί για το εύρος και το ρόλο της ελληνικής συμμετοχής, είναι θέματα που χρήζουν ακόμη απαντήσεων στο πλαίσιο ολοκληρωμένης αμυντικής πολιτικής».
Ο κ. Αριστοτέλους εκτιμά ότι «ο στόχος διάθεσης 2% του ΑΕΠ για αύξηση των αμυντικών ικανοτήτων της ΚΔ, αν και οδυνηρός ένεκα άλλων ισχυρών οικονομικών και κοινωνικών απαιτήσεων, βοηθά αλλά δεν ανατρέπει τα δεδομένα. Μάλλον συντηρεί – μετά δυσκολίας - τα υφιστάμενα επίπεδα ισχύος, αφού βασικά το ποσοστό αυτό είναι περίπου όσο διατίθεντο για την άμυνα τα προηγούμενα χρόνια».
Πηγές: Τα στοιχεία της Έκθεσης προέρχονται από ανοικτές πηγές προσβάσιμες στο κοινό, όπως το ΔΙΣΜ, το ΔΙΕΣ, ο ΟΑΣΕ, το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ, το Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου, η Διεθνής Τράπεζα, κ.λπ. Επίσης σημειώνεται ότι σε επιτελική σύγκριση των δυνάμεων προσμετρούνται διάφοροι παράγοντες, είτε μετρήσιμοι, είτε ποιοτικοί, όπως και άλλα υποκειμενικά στοιχεία.
Πιο συγκεκριμένα η έκθεση του ΚΚΣΜ για τις «Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το 2023» μεταξύ άλλων αναφέρει τα πιο κάτω:
ΕΜΨΥΧΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
Κυπριακή Δημοκρατία: Το ανθρώπινο δυναμικό της Ε.Φ. κυμαίνεται γύρω στις 9.500. Παραμένει δε οξύ το πρόβλημα υποστελέχωσης, οργάνωσης, εκπαίδευσης και διοίκησης της δύναμης ιδιαίτερα μετά τη δραστική μείωση της θητείας.
Οι έφεδροι, που θεωρούνται η ραχοκοκαλιά της Ε.Φ. υπολογίζονται γύρω στις 48.000.
Η συνολική δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό, περιλαμβανομένης της ΕΛΔΥΚ, είναι 58.450.
Κατοχικές Δυνάμεις: Οι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις τα τελευταία χρόνια είναι σταθερά στις 34.000.
Οι εκτελούντες θητεία Τουρκοκύπριοι ανέρχονται στις 3.000 και οι έφεδροι στις 26.000
Συνολικά το στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό στα κατεχόμενα ανέρχεται στις 63.000.
Από τα ανωτέρω προκύπτουν οι εξής αναλογίες:
• Για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν 3,6 Τούρκοι στρατιώτες.
• Όσον αφορά το σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού, για κάθε ένα στρατιώτη στην Κ.Δ. αναλογούν 1,08 στρατιώτες στα κατεχόμενα.
ΟΠΛΙΣΜΟΣ
Άρματα Μάχης: Η Ε.Φ. διαθέτει 134 άρματα μάχης εκ των οποίων τα 82 είναι ρωσικά T-80U. Oι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις, μετά την προφανή απόσυρση των leopards διαθέτουν 287 άρματα μάχης, παλαιότερου τύπου, αμερικανικής προελεύσεως.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι:
• Για κάθε άρμα μάχης της Ε.Φ. αναλογούν 2,1 τουρκικά.
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ)/ Μάχης (ΤΟΜΑ):
ΤΟΜΠ: Η Ε.Φ. διαθέτει 294 ΤΟΜΠ και οι τουρκικές δυνάμεις 492, δηλαδή για κάθε 1 ΤΟΜΠ της Ε.Φ. αναλογούν 1,6 τουρκικά.
ΤΟΜΑ: Η Ε.Φ. διαθέτει 70 ΤΟΜΑ εκ των οποίων 43 είναι ΒΜΠ-3 ρωσικής προέλευσης και οι κατοχικές δυνάμεις 147 - αναλογία 2,1:1 υπέρ των ΤΚΔ.
Στο σύνολο του ανωτέρω οπλισμού και του υλικού της Ε.Φ. η κατάσταση παραμένει αριθμητικά αμετάβλητη. Μεγάλο μέρος αυτού ωστόσο είναι πεπαλαιωμένο, με αυξημένες ανάγκες συντήρησης και αντικατάστασης, προκαλώντας λειτουργικά προβλήματα. Στις κατοχικές δυνάμεις, το σύνολο του στρατιωτικού δυναμικού, με μικρές εξαιρέσεις, διατηρείται είναι σε καλή μηχανική και λειτουργική κατάσταση με δυνατότητες άμεσης αναπλήρωσης.
Αεροπορία – Αντιαεροπορία – Ναυτικό:
Η απουσία αντίστοιχων κυπριακών αεροπορικών και ναυτικών μέσων, επιτρέπει στην Τουρκία να έχει την πλήρη σχεδόν υπεροχή στον αέρα και στη θάλασσα.
Στην Αεροπορία, Τα μόνα αξιόλογα πολεμικά πτητικά μέσα στη διάθεση της Κύπρου αποτελούσαν τα ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα Mi-35P, τα οποία ωστόσο έχουν αφαιρεθεί από την Ε.Φ. – αφήνοντας κενό στον τομέα αυτό - ένεκα νέων πολιτικών και στρατιωτικών προσααναατολισμών της Λευκωσίας, κόστους συντήρησης και κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ο κυπριακός προγραμματισμός προνοεί τη σταδιακή αντικατάσταση τους με πιο σύγχρονα αλλά ελαφρύτερα και λιγότερο επιθετικογενή μαχητικά ελικόπτερα γαλλικής κατασκευής (H145M).
Οι αντιαεροπορικές δυνατότητες της Κ.Δ: Εκτός από κάποια μέσα τοπικής άμυνας, για την αντιμετώπιση της απειλής από τον αέρα η Ε.Φ. στηρίζεται εξολοκλήρου όσον αφορά τα αντιαεροπορικά μέσα μικρού και μέσου βεληνεκούς στα ρωσικά συστήματα εδάφους αέρος Tor M-1 και Buk Μ1-2.
Στο Ναυτικό, η Κύπρος διαθέτει αριθμό σκαφών για περιπολίες και επιχειρήσεις SAR αλλά εκτός από κάποια βλήματα Exoset, δεν υπάρχει ουσιαστική ικανότητα αντιμετώπισης του τουρκικού στόλου ή των παράνομων δραστηριοτήτων του στην κυπριακή ΑΟΖ.
Σημειώνεται ότι η προγραμματισθείσα εγκατάσταση σύγχρονου ραντάρ στην κατεχόμενη Καρπασία και η εκτέλεση έργων αεροπορικών διευκολύνσεων στο Λευκόνοικο και ναυτικής υποδομής στο Μπογάζι, προσδίδουν δυνατότητες διευρυμένου ρόλου των ΤΚΔ και της Τουρκίας πέραν από το νησί και προκαλούν προβληματισμό για τις τουρκικές πολιτικές και στρατιωτικές προθέσεις στην περιοχή.
Άμυνα – Οικονομία: Ο ετήσιος μέσος όρος δαπανών στον τομέα της άμυνας κατά την τετραετία 2018 - 2021 ήταν €349.7εκ. εκ των οποίων ποσοστό 78,2% αφορούσε μισθούς και άλλα οφέλη προσωπικού, περιλαμβανομένου και 1,9% για σκοπούς Διοίκησης. Για την ίδια περίοδο ποσοστό 10% κατά μέσο όρο διατίθεντο κατ’ έτος για εξοπλισμούς και γύρω στο 6% για συντηρήσεις. Τα προκαταρτικά δεδομένα για το 2022 δεν φαίνεται να αποκλίνουν ουσιαστικά από τα επίπεδα αυτά. Ένα ποσοστό μεταξύ 1,8% - 2% διατίθετο συνολικά τα τελευταία χρόνια για την άμυνα από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.
Βρετανικές δυνάμεις: Το ανθρώπινο δυναμικό στις Βρετανικές Βάσεις στην Κύπρο ανέρχεται στις 2.260. Για τις επιχειρησιακές τους ανάγκες στην περιοχή, στο πλαίσιο της «Inherent Resolve” διαθέτουν σμήνος 10 μαχητικών αεροσκαφών τύπου Tornado GR4 και 6 Typhoon FGR4.
ΟΥΝΦΙΚΥΠ: Αυξημένη σε ανθρώπινο δυναμικό παρουσιάζεται σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, η οποία ανέρχεται στα 936 σε σχέση με 923 το 2022.