ENGLISH TEXT AT THW END
Ουκρανία: Πότε η Ρωσία θα επέμβει στρατιωτικά
Του Άριστου Αριστοτέλους*
Καθώς οι μάχες στα ανατολικά της Ουκρανίας συνεχίζονται και η ανησυχία του Κρεμλίνου για τις εξελίξεις και το ανθρώπινο δράμα που συντελείται εκεί εντείνεται, τίθεται πιο επιτακτικά το ερώτημα αν και πότε η Ρωσία θα επέμβει στρατιωτικά.
Βέβαια τυχόν ρωσική στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία δεν είναι αυτοσκοπός. Για τους Ρώσους η Ουκρανία δεν είναι απλώς χώρα μέσω της οποίας διοχετεύει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Είναι παραδοσιακός χώρος μεγάλων εκστρατειών εναντίο της χώρας τους (Ναπολέοντα, Χίτλερ) και άρα ο ρόλος της ως ανάχωμα στην αντιμετώπιση τέτοιων απειλών είναι απαραίτητος.
Μια συμφωνία που θα διασφάλιζε τουλάχιστο καθεστώτος ουδετερότητας στην Ουκρανία, θα καθησύχαζε τους ρωσικούς φόβους και θα απομάκρυνε το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης από μέρους τους. Ωστόσο, τα γεγονότα από την ανατροπή του «φιλορώσου» προέδρου Βίκτορα Γιανουκόβιτς - την οποία οι Ρώσοι αποδίδουν στις ΗΠΑ και στους φιλοδυτικούς που επιδιώκουν να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και στη δυτική σφαίρα επιρροής - ωθούν τα πράγματα προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Με τις κυρώσεις των οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκουν να πείσουν τη Ρωσία να πάψει να υποστηρίζει τους φιλορώσους αυτονομιστές στα ανατολικά της Ουκρανίας και να δεχτεί βασικά τη νέα τάξη πραγμάτων που έχει δημιουργηθεί με την ανατροπή Γιανουκόβιτς. Την ίδια ώρα οι επιχειρήσεις των κυβερνητικών στρατευμάτων κατά των αυτονομιστών, αποσκοπούν στη βίαιη εξουδετέρωση αυτού του διαπραγματευτικού «εργαλείου» που έχει στα χέρια της Μόσχας απέναντι στις φιλοδυτικές αρχές του Κιέβου στη συζήτηση για το μελλοντικό καθεστώς της χώρας.
Από ρωσικής πλευράς, η προσάρτηση της Κριμαίας ήταν η πρώτη δραστική απάντηση της στη σε βάρος της διαμορφωθείσα κατάσταση. Η αυξανόμενη πολιτική και στρατιωτική στήριξη που παρέχει στους φιλορώσους αυτονομιστές αποτελεί πράγματι σημαντικό χαρτί στα χέρια της Μόσχας για διασφάλιση των συμφερόντων ασφάλειας της στην Ουκρανία, όπως είναι και ο έλεγχος της ροής φυσικού αερίου για τις ανάγκες της χώρας.
Επίσης τα ρωσικά αντίμετρα κατά των δυτικών και η συγκέντρωση στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα, μετά τις πρόσφατες διαδοχικές επιτυχίες των κυβερνητικών δυνάμεων, είναι ενδεικτικά των προθέσεων του Κρεμλίνου να κρατηθεί εκεί, υπερασπίζοντας ζωτικά εθνικά του συμφέροντα. Εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 20.000 στρατιώτες στα ρωσοουκρανικά σύνορα που μεταφέρθηκαν από άλλες περιοχές στο εσωτερικό της Ρωσίας - έτοιμα να αναλάβουν δράση. Υπάρχουν επιπλέον 40.000 που βρίσκονται σε βάσεις και στρατόπεδα κοντά στην Ουκρανία, καθώς και άλλες 20.000 στην Κριμαία.
Η Μόσχα ασφαλώς θα προτιμούσε να επιτύχει τους σκοπούς της μέσω της δράσης των φιλορώσων, ενισχύοντας τους με στρατιωτικό υλικό και άλλα μέσα. Θα προτιμούσε ακόμη να επιτύχει αυτό χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης την τεράστια εξάρτηση της Ουκρανίας από η Ρωσίας στο θέμα της ενέργειας. Όμως υπό κάποιες συνθήκες μια άμεση αλλά περιορισμένη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στα ανατολικά της Ουκρανίας πιθανόν να είναι αναπόφευκτη, όπως για παράδειγμα:
-
Εάν οι αυτονομιστές συνεχίσουν να χάνουν έδαφος στις κρίσιμες περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ και τα κυβερνητικά στρατεύματα κοντεύουν να εξουδετερώσουν την αντίσταση τους, δημιουργώντας στη Ρωσία το αίσθημα ότι χάνει τον έλεγχο στην περιοχή.
-
Εάν οι συγκρούσεις - που ενόσω προωθούνται σε πυκνοκατοικημένες περιοχές αυξάνουν σημαντικά τις απώλειες ζωών και περιουσιών – παρατείνουν ή χειροτερεύουν το ανθρώπινο δράμα που συντελείται εκεί.
-
Εάν οι ΗΠΑ και οι Νατοϊκοί κύκλοι προβούν σε τέτοιες κινήσεις, που ενδεχόμενα να εκληφθούν από το Κρεμλίνο ως κινητοποίηση για επέμβαση τους στην Ουκρανία.
-
Εάν νέα μέτρα από τις ΗΠΑ και την ΕΕ κατά της Ρωσίας και αντιστρόφως χειροτερεύσουν τις σχέσεις των δύο πλευρών οδηγώντας τη Μόσχα στο συμπέρασμα ότι δεν έχει τίποτε περισσότερο πια να χάσει από μια στρατιωτική δράση.
Όλα αυτά και οι απόψεις της κοινής γνώμης στο εσωτερικό της Ρωσίας, καθώς και οι καιρικές συνθήκες, ιδίως η “εποχή των τελμάτων» («rasputitsa»), θα καθορίσουν το εάν, πότε και σε ποιο βαθμό οι Ρώσοι θα επέμβουν στρατιωτικά. Σε οποιαδήποτε περίπτωση η Μόσχα θα επικαλεσθεί νομικούς ή ηθικούς λόγους για να δικαιολογήσει την επέμβαση της. Όμως προς το παρόν παρακολουθεί στενά την κατάσταση, συμμετέχει στις εξελίξεις και διασκεδάζει και αξιολογεί τις αντιδράσεις.
*Τέως Βουλευτής,
Ειδικός σε Θέματα ‘Αμυνας και Στρατηγικής
(19.08.2014)
ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
http://strategy-cy.com
ENGLISH TEXT
Ukraine: When is Russia expected to intervene?
By Dr Aristos Aristotelous *
As the fighting in the east of Ukraine continuous unabated and Kremlin’s concern on the developments and the human drama that takes place there intensifies, the question arises as to whether and when Russia will take direct military action and intervene.
Of course, any Russian military intervention in Ukraine is not an end in itself. For the Russians, Ukraine is not just a country through which delivers natural gas to Europe. It is an important strategic area through which major campaigns were contacted against Russia (e.g., Napoleon and Hitler), and the Russian leadership considers it its responsibility to address such threats. Therefore, an agreement that would ensure at least the neutrality of the country would reassure Russian fears and would remove the possibility of them taking military action to secure their safety.
However, the events in Ukraine lead to the opposite direction. For instance, there was the overthrow of the pro-Russian President Viktor Yanukovych, which the Russians perceived as the works of the USA and the pro-Western Ukrainians in Kiev. Their aim – the Russians believe – is to eliminate them from Ukraine and place the ex – Soviet Republic under NATO and Western control.
Also, sanctions by the US and the European Union sought to persuade Moscow to change its policy over Ukraine and stop supporting the pro-Russian separatists in the east, i.e., basically accept the new order created there against its interests. At the same time, the operations of government forces against separatists aim at the violent suppression of this lever from Moscow’s hands and restore Kiev’s control across the entire country.
From the Russian side, its annexation of the Crimea was the first drastic response to such Western provocations. The growing political and military support to the pro-Russian separatists is indeed one of the most-important Russian tool of exerting pressure and control in Ukraine. Another such tool is Russian supplies of natural gas to the Ukrainians.
Russian countermeasures against Western sanctions and the concentration of troops at the Ukrainian border, following recent successes by government forces, is indicative of Kremlin’s intentions to hold its position there and defend its vital national interests. There are about 20,000 soldiers in place there ready to take action. These troops were transferred there from other areas within Russia. Also, there are 40,000 additional forces at bases and camps near the Ukraine borders and other 20,000 already stationed in the Crimea.
Moscow would certainly have preferred to achieve its objectives through the action of the pro-Russian rebels which it supports with military hardware and other facilities. It could even try to use the energy issue as a means of promoting its cause. However under certain circumstances, direct but limited Russian military intervention in the east of Ukraine would be inevitable, e.g.,:
• If the separatists continue to lose ground in the critical areas of Donetsk and Luhansk, and the government troops are about to eliminate their resistance resulting to Russia loosing control over the area.
• If the conflicts escalates worsening the human drama in the region.
• If the USA and NATO circles make such moves that will be perceived by the Kremlin as a mobilization to intervention in Ukraine.
• If new measures by the USA and the EU against Russia and vice versa worsen relations between the two sides, leading Moscow to the conclusion that it has nothing more to lose from undertaking military action.
All the above considerations, as well as the public opinion within Russia and the weather conditions ("rasputitsa"), will determine whether, when and to what extent the Russians will intervene militarily. In any case, Moscow will justify its action on legal or moral grounds. But as for now the Kremlin will be closely monitoring the situation, be part of developments and evaluate the responses from different directions.
* Former Member of Parliament,
Expert on Strategic and Defence Affairs
