ENGLISH TEXT AT THE END
Η βαθειά κυβερνητική κρίση στην Τουρκία, στην οποία οδήγησε τη χώρα το σκάνδαλο διαφθοράς, καθώς και η αυξανόμενη αστάθεια στα τουρκο- συριακά σύνορα, προκαλούν στους κόλπους του ισλαμικού πολιτικού κατεστημένου, προβληματισμούς για την εξωτερική πολιτική της χώρας, ιδιαίτερα στη Συρία. Μήπως βρισκόμαστε ενώπιον γενικότερων μετατοπίσεων στο πεδίο της διπλωματικής και πολιτικής ασφάλειας της Άγκυρας; Μήπως πρόκειται για την αρχή του τέλους του Νταβούτογλου; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν το άρθρο που ακολουθεί
Η όλη κατάσταση στην Τουρκία παραμένει κρίσιμη για την κυβέρνηση και τη χώρα. Στο εσωτερικό, το ισλαμικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ) διέρχεται ακόμα βαθειά κρίση λόγω του σκανδάλου διαφθοράς, η οποία υποτίθεται ότι περιλαμβάνει τους γιους υπουργών της κυβέρνησης, της Κεντρικής Τράπεζας, και κατά πάσα πιθανότητα το γιο του Πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στο εξωτερικό, η Τουρκία ανησυχεί από την αστάθεια στη Συρία, καθώς το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντ - μια ένοπλη οργάνωση συνδεδεμένη με την Αλ Γκάιντα - έχει πρόσφατα καταλάβει συριακό έδαφος κοντά στην Τουρκία.
Την ίδια ώρα, οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ έχουν επηρεαστεί, ως αποτέλεσμα της απόφασης του προέδρου Ομπάμα να μην αναλάβει στρατιωτική δράση στη Συρία, καθώς και ένεκα της προσέγγιση του με το Ιράν - ένα σημαντικό γεωπολιτικό ανταγωνιστή της Άγκυρας στην περιοχή. Νωρίτερα, η τουρκική κυβέρνηση είχε απορρίψει την έναρξη διαπραγματεύσεων για επίλυση της κρίσης, διαφωνώντας με το ενδεχόμενο συμμετοχής του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ - Άσαντ ή και εκπρόσωπων του. Αντίθετα επέμενε στην «αλλαγή καθεστώτος» μέσω άμεσης στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Βέβαια ο πρόεδρος Ομπάμα, βρισκόμενος αντιμέτωπος με ισχυρή αντιπολίτευση στο εσωτερικό, καθώς και με την άρνηση της Βρετανίας και της Γαλλίας να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε επίθεση, ανέστειλε τα σχέδια για στρατιωτική δράση την τελευταία στιγμή, επιλέγοντας την οδό της διαπραγμάτευσης μιας διευθέτησης, τόσο στο θέμα της Συρίας, όσο και με την Τεχεράνη.
Διάφορες άλλες εξελίξεις είχαν επίσης δυσχεράνει περαιτέρω τις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον. Για παράδειγμα, η τουρκική κυβέρνηση προκάλεσε ιδιαίτερη απογοήτευση στις ΗΠΑ και σε άλλες δυτικές δυνάμεις γιατί αντίθετα με τις παρασκηνιακές τους παροτρύνσεις η Άγκυρα αγόρασε κινεζικό σύστημα πυραύλων παρόλο που δεν είναι συμβατό με τα συστήματα του ΝΑΤΟ. Επίσης, κατά την έναρξη της κρίσης με αφορμή το θέμα της διαφθοράς, ο Ερντογάν αποκάλεσε το σκάνδαλο, που εμπλέκει την κυβέρνηση του, ως συνωμοσία, υπονοώντας ταυτόχρονα ότι ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία και άλλες δυτικές δυνάμεις βρίσκονται πίσω από αυτό, προκαλώντας τη δυσφορία της Ουάσιγκτον.
Είναι ενδιαφέρον ωστόσο ότι ο Ερντογάν, μιλώντας στην Ετήσια Διάσκεψη των Πρεσβευτών της χώρας την περασμένη εβδομάδα, αισθάνθηκε την ανάγκη να απαντήσει σε κατηγορίες ότι η Τουρκία υποστηρίζει τρομοκρατικές οργανώσεις στο εσωτερικό της Συρίας, υπογραμμίζοντας ότι: «η Αλ Γκάιντα ή η Αλ Νούστρα είναι όλες εναντίον μας, και εμείς είμαστε εναντίον τους . Η Τουρκία είναι μια χώρα που έχει αποδείξει την αξία της στον αγώνα κατά της διεθνούς τρομοκρατίας».
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι η αύξηση των εξτρεμιστικών δυνάμεων στα σύνορα της Τουρκίας είναι άμεσο αποτέλεσμα των πολιτικών της κυβέρνησης του ΚΔΑ. Για περίπου τρία χρόνια, δεξιές ομάδες ισλαμιστών - πολλές από τις οποίες συνδέονται με την Αλ Γκάιντα - είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν, ανενόχλητες από τις τουρκικές αρχές, το νότιο έδαφος της Τουρκίας ως ορμητήριο κατά του καθεστώτος στη Συρία. Εξάλλου, η τουρκική κυβέρνηση, μαζί με τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τη CIA, ήταν εκείνοι που εξόπλιζαν τους "αντάρτες " στη Συρία.
Υπό το φως των εξελίξεων αυτών, ο Πρόεδρος της χώρας Αμπντουλάχ Γκιουλ, ήταν αρκετά σαφής όσον αφορά τις απόψεις του για την ανάγκη αλλαγής πολιτικής για αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής. Μιλώντας ενώπιον των Τούρκων πρεσβευτών στο πιο πάνω συνέδριο, υποστήριξε αλλαγή στην εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, λέγοντας: «Είμαι της γνώμης ότι δεδομένων αυτών των συνθηκών στα νότια της χώρας μας, θα πρέπει να επανεκτιμήσουμε τη διπλωματική πολιτική και τη πολιτική ασφάλειά μας. "Λόγω των εξελίξεων στη Συρία, οι εκτυλισσόμενοι κίνδυνοι και οι πιθανές απειλές γίνονται ολοένα και πιο σοβαρές», είπε. «Τα πολύ ριζοσπαστικά κινήματα, οι μεταξύ τους συγκρουόμενες ομάδες και οι νέες αναδυόμενες πραγματικότητες που σχετίζονται με την τρομοκρατική οργάνωση στα νότια μας και λόγω του κενού εξουσίας στη Συρία, όλα αυτά αφορούν και εμάς. Ο άξονας Ιράκ -Συρίας - Λιβάνου έχει καταστεί σχεδόν ένα ενιαίο μέτωπο. Είμαστε μάρτυρες πολέμων που διεξάγονται μέσω αντιπροσώπων, ως επέκταση αυτού του μετώπου στο γεωπολιτικό ανταγωνισμό και στην αντιπαλότητα για περιφερειακή επιρροή». Ο Γκιουλ πρότεινε μια ήρεμη προσέγγιση στην κρίση στη Συρία, παρακολούθηση των εξελίξεων και ανάληψη διπλωματικής δράσης εκεί που κρίνεται απαραίτητο. Δήλωσε επίσης ότι η Άγκυρα θα ανανέωνε την αποφασιστικότητά της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια σαφής μετατόπιση από την προηγούμενη πολιτική που αποσκοπούσε στο να ασκήσει πίεση πάνω στην ΕΕ, με την προώθηση της ένταξης της Τουρκίας στον ρωσικής και κινεζικής προέλευσης Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης.
Βασικά, η ομιλία Γκιουλ αποκαλύπτει ότι υπάρχει προβληματισμός ανάμεσα στους κόλπους του ισλαμικού πολιτικού κατεστημένου όσον αφορά την εξωτερική πολιτική του κυβερνώντος κόμματος. Μπορεί κανείς ακόμη να επισημάνει στην ομιλία του ένα είδος κριτικής στην πολιτική του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και του Ερντογάν σε σχέση με τη Συρία και αλλού. Φυσικά, διαφορές μεταξύ Προέδρου και Πρωθυπουργού έχουν ανακύψει και στο παρελθόν, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων του περασμένου έτους, όταν ο Ερντογάν κατήγγειλε τους διαδηλωτές ως «τρομοκράτες», ενώ ο Γκιουλ προειδοποιούσε για την απειλή πολιτικής πόλωσης στο καθεστώς.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορές τακτικής μεταξύ Γκιουλ και Ερντογάν, υπάρχουν ενδείξεις ότι το ΚΔΑ προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και άλλων δυτικών δυνάμεων για να σώσει το καθεστώς από την τρέχουσα κρίση. Η τουρκική κυβέρνηση έρχεται τώρα να υποστηρίξει τις λεγόμενες συνομιλίες της Γενεύης ΙΙ για το συριακό πρόβλημα, η οποία θα περιλαμβάνει και εκπροσώπους του Άσσαντ. Συνέστησε ακόμη να επιτραπεί και στο Ιράν να συμμετάσχει. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση είχε επιτεθεί τελευταίως εναντίον ομάδων συνδεδεμένων με την Αλ Γκάιντα, που δρουν στο νότιο μέτωπο της χώρας. Επίσης ο Ερντογάν, μετά από παρέλευση πέντε χρόνων εσκεμμένης αποχής, επισκέπτεται ξανά τώρα τις Βρυξέλλες, ανανεώνοντας τις επαφές με τους προέδρους του Συμβουλίου της ΕΕ, της Κομισιόν και του Ευρωκοινοβουλίου, καθώς και το ενδιαφέρον για ταχύτερη ένταξη της χώρας του στην Ένωση.
Οι εξελίξεις αυτές φαίνεται σαφώς να σηματοδοτούν κάποιες μετατοπίσεις στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, τουλάχιστον όσον αφορά την κρίση στη Συρία και ίσως και το ενδιαφέρον για την ΕΕ. Θα φανεί ωστόσο στην πορεία του χρόνου αν αυτές οι μετατοπίσεις αφορούν και άλλους τομείς των διεθνών σχέσεων της χώρας και αν πρόκειται για αλλαγή πλεύσης. Εάν αυτή είναι όντως η περίπτωση, τότε αυτό πιθανό να σημαίνει και την αρχή του τέλους της παρουσίας Νταβούτογλου στο πηδάλιο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Αλλά, επί του παρόντος, αυτή η μετατόπιση πολιτικής φαίνεται να οφείλεται μάλλον στην πεποίθηση του ΚΔΑ ότι υποκλινόμενο στις δυτικές δυνάμεις, μπορεί να αποκτήσει μοχλούς σταθεροποίησης του καθεστώτος, και της τουρκικής οικονομίας, η οποία μετά την έκρηξη του σκανδάλου διαφθοράς αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.
Βλέπε επίσης "Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟ 2014: Οικονομικές και Γεωπολιτικές Τάσεις και Προβλέψεις:
THE BEGINNING OF DAVUDOGLU'S END?
Confronted with a deepening government corruption scandal and growing instability on the Turkish-Syrian border, people within the Islamist political establishment of Turkey, began to question the country’s foreign policy, particularly on Syria. Are we evidencing a shift in Ankara’s diplomatic and security policies? Are we seeing the beginning of the end of Davutoglu? These are the questions the present article is dealing with.
The situation in Turkey remains serious for the government and the country. Internally, the Islamist Justice and Development Party (AKP) government is still in crisis over the corruption scandal which allegedly involves the sons of government Ministers, the State Bank, and probably Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan’s son. On the external front, Turkey is shaken by instability in Syria as the Islamist State of Iraq and Levant, an Al Qaeda-linked armed organization, has recently recaptured territory in Syria’s Raqqa province near Turkey. At the same time, Turkey’s relationship with the US became strained as a result of President Obama's decision not to invade Syria and his rapprochement with Iran – a major geopolitical antagonist of Ankara in the region. Earlier the Islamist AKP government had rejected any negotiations for solving the crisis that included Syrian president Bashar al-Assad and his representatives and had banked on “regime change” being achieved by means of a direct US-NATO military intervention. However, confronted with a strong opposition at home and the refusal of Britain and France to join any attack, the US President called off military strikes at the last minute, opting for negotiating a settlement both in Syria and with Tehran.
Other developments strained relations with Washington too. For instance, the Turkish government caused the dismay of US and the other Western powers when buying a Chinese missile system that is incompatible with NATO’s weaponry. Also, at the beginning of the corruption crisis, Erdoğan labeled the scandal enveloping his government as a conspiracy, while implying that the US ambassador to Turkey and other Western forces are behind it, thus arousing anger in Washington.
Interestingly, Erdoğan speaking to the Annual Ambassador’s Conference last week, he denounced charges that Turkey is supporting terrorist organizations inside Syria, insisting: “Al Qaeda, or al-Nusra; they are all against us, and we are against them. Turkey is a country that has proven itself in the fight against international terror.” However the growth of extremist forces on Turkey’s borders is a direct result of the AKP government’s policies. For about three years, right-wing Islamist groups—many of which are linked to Al Qaeda—were allowed to use the southern territory of Turkey as a base of operations. The Turkish government, along with Saudi Arabia, Qatar and the CIA, was also active in arming the “rebels” in Syria.
In light of these developments, President Abdullah Gül, was more outspoken about the need for change. Speaking in front of the Turkish ambassadors at the above conference, he actually advocated a shift in Ankara’s foreign policy by saying: “I am of the opinion that we should re-calibrate our diplomacy and security policies given these facts in the south of our country.” Because of the “developments in Syria, the unfolding menaces and potential threats are becoming more serious,” he said. “The very radical movements, groups clashing with each other and the new emerging realities related to the terrorist organization in our south and due to the authority gap in Syria all closely concern us. The Iraq-Syria-Lebanon axis has almost become a single front. We are witnessing proxy wars, which are the extension of this front as to geopolitical competition and rivalry for regional influence.” Gül suggested a calm approach to the Syrian crisis, monitor events and act diplomatically if necessary. He also stated that Turkey would renew its determination to join the European Union (EU), an apparent shift from the previous policy of pressuring the EU by pursuing membership in the Chinese-Russian-based Shanghai Cooperation Organization
Basically, Gül’s speech indicates that there is a rift on foreign policy within ruling party. One can even see his speech as a kind of criticism of the policies pursue by Foreign Minster Ahmet Davutoglu and Erdoğan in relation to Syria and elsewhere. Of course differences between the President and the Prime Minister have surfaced repeatedly, particularly during last year’s mass protests, when Erdoğan denounced demonstrators as “terrorists” while Gül warned against the threat of political polarization to the regime. But, irrespective of any tactical differences between Gül and Erdoğan, there are now indications that the AKP is attempting to reconcile itself with the foreign policy of the US and other Western powers to save the regime from the current crisis. The Turkish government has come around to supporting the so-called Geneva II talks, which will include representatives of Assad, and has urged that Iran be allowed to participate. The government has launched an attack against Al Queda linked groups at the southern front and Erdogan, after five years of abstention, is travelling again to Brussels to speak with the EU leadership and also stress Turkey’s interest for accession to the Union the soonest possible.
These developments may be signaling more changes in the field of foreign policy. If this is the case, then this would probably mean the beginning of the end of Davudoglu presence in the government. But at present, implicit in this policy shift seems to be AKP’s belief that by bowing to the Western powers, it can gain leverage to stabilize the regime, and the Turkish economy, which has been in real difficulty since the eruption of the corruption scandal.
See also summary "The World in 2014: Geopolitical Trends and Developments:
