Άριστος Αριστοτέλους:
ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΕΝΔΙΑ : ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Ή ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ;
---------------------------------------------------------------------
Η πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια κατά την επίσκεψη του στην Κύπρο, σχετικά με τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το SAFE (SecurityActionforEurope) ήτοι το μηχανισμό παραχώρησης αμυντικών δανείων, προκάλεσε εύλογο ενδιαφέρον.
Παρότι ο Υπουργός εξέφρασε κατηγορηματικά τη θέση ότι η Άγκυρα δεν θα πρέπει να έχει καμία πρόσβαση στο πρόγραμμα, η ίδια του η τοποθέτηση περιέχει ένα σημαντικό παράδοξο: η αναφορά του στην «περίεργη γλώσσα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών» και στην πολυπλοκότητα του κανονισμού SAFE, μπορεί να εκληφθεί ως έμμεση προετοιμασία του εδάφους για πιθανή αποτυχία της Αθήνας και της Λευκωσίας να επιτύχουν τον επιθυμητό αποκλεισμό.
Αν, όπως υποστηρίζει ο κ. Δένδιας, ο κανονισμός είναι τόσο περίπλοκος ώστε να επιδέχεται πολλές ερμηνείες, τότε η έκβαση θα εξαρτηθεί από το πώς θα επιλέξει να τον εφαρμόσει κάθε κράτος–μέλος ανάλογα με τα συμφέροντά του. Αυτό δημιουργεί εύλογα ερωτήματα: γιατί οι ελληνικές και κυπριακές αρχές δεν εντόπισαν εγκαίρως αυτές τις αδυναμίες κατά το στάδιο διαμόρφωσης του κανονισμού;
Εάν είχαν διαπιστωθεί έγκαιρα, θα μπορούσαν να έχουν προταθεί διορθώσεις ή ερμηνευτικές ρήτρες πριν την έγκρισή του, αντί να αναγνωρίζεται το πρόβλημα εκ των υστέρων.
Το ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας μέσω ευρωπαϊκών ή μεικτών εταιρικών σχημάτων δεν είναι απίθανο· αντίθετα, βάσει κάποιων προνοιών είναι εφικτός.
Εξάλλου, η Άγκυρα έχει αποδείξει ότι διαθέτει σημαντική διπλωματική ευελιξία και ικανότητα να αξιοποιεί τις θεσμικές ασάφειες της ΕΕ προς όφελός της, ιδιαίτερα όταν υποστηρίζεται και από χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία.
Άλλωστε, σε πρακτικό επίπεδο, ο πλήρης αποκλεισμός οποιασδήποτε τουρκικής συμμετοχής είναι εξαιρετικά δυσχερής, δεδομένης της πολυπλοκότητας των ευρωπαϊκών εταιρικών σχημάτων και των διασυνδέσεων κεφαλαίων — στοιχείο που οι δύο κυβερνήσεις όφειλαν ασφαλώς να έχουν συνεκτιμήσει.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επίκληση γραφειοκρατικών δυσκολιών ενδέχεται να λειτουργήσει ως βολική εξήγηση σε περίπτωση που ο αποκλεισμός δεν επιτευχθεί πλήρως.
Για να περιοριστεί η οποιαδήποτε αβεβαιότητα, Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν να κινηθούν συντονισμένα σε τρία επίπεδα. Πρώτον, να ζητήσουν άμεσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επίσημες και δεσμευτικές διευκρινίσεις για την ερμηνεία των σχετικών διατάξεων του κανονισμού SAFE. Δεύτερον, να επιδιώξουν τη συγκρότηση ομάδας κρατών–μελών με κοινά συμφέροντα για την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, ώστε να αυξηθεί η πολιτική πίεση για αυστηρότερη εφαρμογή των κανόνων. Και τρίτον, να καθιερώσουν μηχανισμό παρακολούθησης εταιρικών σχημάτων που ενδέχεται να επιχειρήσουν να παρακάμψουν τους περιορισμούς.
Η αποτελεσματικότητα της ελληνικής και κυπριακής διπλωματίας δεν θα κριθεί μόνο από τις δημόσιες διαβεβαιώσεις, αλλά από την ικανότητά τους να μετατρέψουν τις πολιτικές δηλώσεις σε θεσμικά αποτελέσματα.
Αν οι δηλώσεις του κ. Δένδια εκφράζουν πραγματική αποφασιστικότητα, χρειάζεται τώρα να συνοδευτούν από πράξεις — διότι διαφορετικά, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών θα λειτουργήσει όχι ως εμπόδιο, αλλά ως άλλοθι.
11.11.2025
(Φωτογραφεία: από Δελτιο Τύπου, Ελληνική Πρεσβεάία - Λευκωσία)
ENGLISH TEXT
Aristos Aristotelous:
IS DENDIAS' STATEMENT ON TURKISH EXCLUSION FROM SAFE A WARNING OR A PREEMPTIVE JUSTIFICATION?
The recent statement by Minister of National Defense Nikos Dendias, during his visit to Cyprus, regarding the exclusion of Turkey from SAFE (Security Action for Europe), specifically the defense loans mechanism, sparked understandable interest.
Although the Minister firmly expressed the view that Ankara should have no access to the program, his position itself contains a significant paradox: his reference to "the curious language of Brussels' bureaucracy" and the complexity of the SAFE regulation can be seen as an implicit preparation of the ground for the possible failure of Athens and Nicosia to achieve the desired exclusion.
If, as Mr. Dendias claims, the regulation is so complex as to allow for multiple interpretations, then the outcome will depend on how each Member State chooses to implement it in accordance with its interests. This raises reasonable questions: why did the Greek and Cypriot authorities not identify these weaknesses in time during the formulation phase of the regulation?
Had they been detected promptly, corrections or interpretive clauses could have been proposed before its approval, instead of recognizing the problem afterwards.
The possibility of Turkey's participation through European or mixed corporate schemes is not unlikely; on the contrary, it is feasible based on specific provisions.
Moreover, Ankara has demonstrated considerable diplomatic flexibility and the ability to capitalize on the EU's institutional ambiguities to its advantage, particularly when supported by countries such as Germany and Italy.
In any case, at a practical level, complete exclusion of any Turkish participation is extremely difficult, given the complexity of European corporate structures and capital linkages—a factor which both governments certainly ought to have considered.
In this context, invoking bureaucratic difficulties may serve as a convenient explanation in case the exclusion is not fully achieved.
To limit any uncertainty, Athens and Nicosia must act in coordination on three levels. First, they should immediately request official and binding clarifications from the European Commission on the interpretation of the relevant provisions of the SAFE regulation. Second, they should pursue the formation of a group of Member States with common interests in strengthening the EU's strategic autonomy, thereby increasing political pressure for the stricter application of the rules. Third, they need to establish a mechanism to monitor corporate schemes that might attempt to circumvent restrictions.
The effectiveness of Greek and Cypriot diplomacy will not be judged solely by public assurances, but by their ability to turn political statements into institutional results.
If Mr. Dendias's statements express genuine resolve, they must now be followed by action; otherwise, the Brussels bureaucracy will serve not as an obstacle, but as an alibi.
11.11.2025
