CCSS

  ENGLISH TEXT AT THE END  

Η Ανάγκη δημιουργίας Συμβουλίου

Εθνικής Ασφαλείας στην Κύπρο 

 Δημήτριος Νικολαΐδης

Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης 

 Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε ότι εάν εκλεγεί, θα επιδιώξει να δημιουργήσει Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ). Τώρα φαίνεται προχωρεί με την εκπλήρωση αυτής της υπόσχεσης, αντιμετωπίζοντας ωστόσο πυρά πολιτικών κομμάτων και σχολιαστών γύρω από το θέμα αυτό. Έχει έτσι προκληθεί μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη δημιουργίας ΣΕΑ με πολλούς να ισχυρίζονται ότι ένα τέτοιο συμβούλιο είναι περιττό και ότι πρόκειται απλώς να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για να ανταμειφθούν  ορισμένοι για πολιτική υποστήριξη που του παρείχαν. Θέση του άρθρου αυτού είναι ότι δεν πρέπει ένεκα της συζήτησης αυτής να αποκλεισθεί η δημιουργία ΣΕΑ στην Κύπρο, γιατί όπως θα αναλυθεί πιο κάτω,  ένα τέτοιο όργανο - ακόμη και αν ο επικεφαλής του διορίζεται λόγω πολιτικής υποστήριξης, δεδομένου ότι έχει τα προσόντα -  μπορεί να έχει πολλά θετικά αποτελέσματα για τη νήσο.  

Τι είναι το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας και τι κάνει;  

Ένα Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας στελεχώνεται συνήθως από τον αρχηγό του κράτους (πρόεδρος ή πρωθυπουργός) και αποτελείται είτε από τον Υπουργό Άμυνας και / ή τον Υπουργό Εξωτερικών, μαζί με άλλους στρατιωτικούς και συμβούλους εξωτερικών υποθέσεων, όπως τον επικεφαλή του Στρατού, αρχηγό της Αστυνομίας, επικεφαλή της «Αντιτρομοκρατικής» και άλλους. Όσον αφορά τις λειτουργίες του, το ΣΕΑ κατά κανόνα εξετάζει και εντοπίζει τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά, πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά θέματα τα οποία εκτιμά ότι είναι μεγάλης εθνικής σημασίας και  θέτουν σε κάποιο  βαθμό σε κίνδυνο – πραγματικό ή αντιληπτό -  τη συνεχή επιβίωση του κράτους. Όταν το ΣΕΑ εντοπίσει ένα πραγματικό ή αντιληπτό ζήτημα εθνικής ασφάλειας, θα διερευνήσει, αναπτύξει και υλοποιήσει στρατηγικές οι οποίες είτε θα επιλύσουν εξ ολοκλήρου το θέμα της απειλής ή θα μετριάσουν τις πιθανές ζημιές. Η λειτουργία ΣΕΑ μπορεί να συγχέεται ή να παρερμηνεύεται με τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των Υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων. Παρόλο που μερικά πεδία των δραστηριοτήτων τους μπορεί όντως να συμπίπτουν, ωστόσο το ΣΕΑ επικεντρώνεται περισσότερο στο να συμβάλει στην εξασφάλιση των συμφερόντων της εθνικής ασφάλειας ενός κράτους. Ουσιαστικά το ΣΕΑ αξιολογεί, αναπτύσσει και εκτελεί την Πολιτική Εθνικής Ασφάλειας ενός κράτους. Το Υπουργείο Εξωτερικών αναλαμβάνει τα ίδια καθήκοντα σε σχέση με την εξωτερική πολιτική και το Υπουργείου Άμυνας όσον αφορά την πολιτική άμυνας. Η αμυντική πολιτική ενός κράτους διερευνά τους τρόπους με τους οποίους το κράτος θα υπερασπιστεί τον εαυτό του από τις συμβατικές και μη συμβατικές στρατιωτικές επιθέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, ο Υπουργός θα εξασφαλίσει ότι το κράτος διαθέτει επαρκείς στρατιωτικές δυνάμεις και μια κατάλληλη στρατηγική άμυνας. Η εξωτερική πολιτική ενός κράτους περιγράφει πώς το κράτος θα συναναστραφεί με άλλες χώρες και άλλους διεθνείς παράγοντες. Φυσικά, οι πτυχές της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής ενός κράτους καθοδηγούνται από την πολιτική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης. Στην Κύπρο όμως η πολιτική εθνικής ασφάλειας έχει ασαφή ορισμό και δεν κυβερνάται ή προσδιορίζεται από μια κεντρική αρχή.  

Επί του παρόντος, η πολιτική ασφάλεια της Κύπρου συνδέεται κυρίως με τις προκλήσεις που προβάλλουν από τη συνεχή και ανεπίλυτη διαμάχη στο Κυπριακό. Έτσι, είναι προσανατολισμένη σε μεγάλο βαθμό γύρω από τις στρατιωτικές και πολιτικές πτυχές της ασφάλειας, η οποία είναι ανεπαρκής στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Πρόσθετες μορφές ασφάλειας, όπως η οικονομική, περιβαλλοντική και διαδικτυακή γίνονται όλο και πιο σημαντικές όσο και οι πιο παραδοσιακές μορφές ασφάλειας. Η ικανότητα ενός κράτους να διεξάγει και να κερδίζει τον πόλεμο δεν είναι πλέον ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιβίωση του. Με τον πολλαπλασιασμό των μη κρατικών φορέων και τη παγκόσμια αλληλεξάρτηση, άλλες μορφές ασφάλειας απέκτησαν ζωτική σημασία. Η δημιουργία ΣΕΑ θα συμβάλει στη διαμόρφωση μιας πιο ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής ασφαλείας που θα επιτρέψει τελικά την ανάπτυξη και τη συντήρηση ενός ισχυρότερου κράτους.  

Ποιες είναι οι απειλές για την εθνική ασφάλεια της Κύπρου; 

Η Κύπρος αντιμετωπίζει μια σειρά από απειλές από εγχώριες και διεθνείς κοινωνικές, στρατιωτικές, οικονομικές και πολιτικές κατευθύνσεις  οι οποίες όλες απαιτούν μεγάλη προσοχή. Στο παρελθόν, αυτές οι απειλές και προκλήσεις είχαν αντιμετωπιστεί πολλές φορές με αντιδραστικό τρόπο, σε μια προσπάθεια να μετριαστούν οι αρνητικές συνέπειες ενός γεγονότος αφού είχε συμβεί. Η δημιουργία ΣΕΑ θα καταστήσει δυνατή μεγαλύτερη προνοητικότητα στο θέμα αυτό κάνοντας έτσι εφικτή τη λήψη προληπτικών μέτρων για τον περιορισμό των δυνητικών απειλών της εθνικής ασφάλειας, πριν αυτές συμβούν.  

Ενώ θα μπορούσαμε να δελεαστούμε να θεωρήσουμε τους κινδύνους για την εθνική ασφάλεια της Κύπρου, ως ασήμαντους ή αβάσιμους, δεν έχουμε παρά να εξετάσουμε την ιστορία του νησιού, όπου θα βρούμε συνεχείς προκλήσεις για την εθνική ασφάλεια, την ύπαρξη και την επιβίωση της.  Είναι ίσως σχεδόν σίγουρο ότι λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης του νησιού, η οποία λειτουργεί ως δίκοπο μαχαίρι, η Κύπρος θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει προκλήσεις για την εθνική της ασφάλεια στο προσεχές μέλλον. Ένα ΣΕΑ θα επιτρέψει στο κράτος να αναλύσει τις ενδεχόμενες μελλοντικές προκλήσεις και να αναπτύξει αποτρεπτικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών, πριν γίνουν πραγματικότητα. Με την αύξηση της περιφερειακής αποσταθεροποίησης, κυρίως λόγω της «Αραβικής Άνοιξης» και του συνεχιζόμενου εμφυλίου πολέμου στη Συρία, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της συνεργασίας μας με το Ισραήλ και την υφιστάμενη «στρατηγική» συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κύπρος ενδεχομένως να δεχτεί νέες απειλές . Ίσως κάποια «μαχητική»  ομάδα να μην θέλει να βλάψει άμεσα την Κύπρο, αλλά να στοχεύσει τις βρετανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή αμερικανικούς στόχους στο νησί. Η ιστορία μας σχετικά με τις ξένες επεμβάσεις, μπορεί να αλλάξει μόνο με την ενίσχυση της εσωτερικής συνεργασίας και το συντονισμό για να αναγνωριστούν  πιθανές απειλές και να τύχουν του απαιτούμενου χειρισμού. Ακριβώς όπως κάθε σύγχρονο κράτος, η Κύπρος πρέπει να ανησυχεί και να δίνει την πρέπουσα προσοχή σε όλες τις μορφές απειλών για την εθνική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων όλων των κοινωνικών, πολιτικών, στρατιωτικών, περιβαλλοντικών, διαδικτυακών και οικονομικών απειλών. 

Η στρατιωτική ασφάλεια είναι μία από τις πρώτες μορφές εθνικής ασφάλειας, που ορίζει ότι η ικανότητα ενός κράτους να υπερασπιστεί τον εαυτό του από ξένη επιθετικότητα είναι υψίστης σημασίας για τη συνέχιση της ύπαρξης του. Η αντοχή ενός κράτους όσον αφορά τη στρατιωτική ασφάλεια του καθορίζεται κυρίως από την ικανότητά του  να κάνει χρήση της στρατιωτικής βίας. Αυτός είναι ο κύριος τομέας που ενδιαφέρει την Εθνική Φρουρά και τον Υπουργό Άμυνας. Είναι υπεύθυνοι για τον εντοπισμό δυνητικών απειλών για τη στρατιωτική ασφάλεια, την εκπόνηση των στρατηγικών σχεδίων για την επίλυση των υφιστάμενων και εκλαμβανόμενων στρατιωτικών απειλών. Φυσικά, η κύρια απειλή για την στρατιωτική ασφάλεια της Κύπρου προέρχεται από τη συνεχιζόμενη μη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος και την παρουσία περίπου 40.000 τουρκικών δυνάμεων στο νησί. Λόγω της παρατεταμένης διάρκειας της κυπριακής διαμάχης, οι απειλές για την στρατιωτική μας ασφάλεια είναι πολύ γνωστές και τα σχέδια για την αντιμετώπιση των φαίνεται να έχουν αναπτυχθεί καλά. Σε αυτό βέβαια λαμβάνεται υπόψη η στρατιωτική ισχύς και  ικανότητα μας σε σύγκριση με μια άλλη στρατιωτική δύναμη – στην προκειμένη περίπτωση την Τουρκία. 

Η πολιτική ή η κοινωνική ασφάλεια ασχολείται κυρίως με τη διατήρηση της κοινωνικής τάξης και τα ζητήματα που μπορούν να απειλήσουν την κυριαρχία. Αυτό αντιπροσωπεύει τις πιο σύγχρονες αντιλήψεις για την εθνική ασφάλεια, διότι προσδιορίζει τη σημασία και το ενδιαφέρον των μη κρατικών φορέων, οι οποίοι μπορούν να αμφισβητήσουν την εθνική ασφάλεια και δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω των παραδοσιακών στρατιωτικών μέσων. Αυτές οι απειλές στην εθνική μας κυριαρχία μπορεί ακόμη να προέρχονται και από διεθνείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίοι, σε κάποιο βαθμό, διαβρώνουν την εθνική κυριαρχία των κρατών μελών. Στην Κύπρο, οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή άλλων διεθνών συμβάσεων που μπορεί να επηρεάσουν την ευνοϊκή επανένωση της Κύπρου  θεωρούνται συχνά θέμα εθνικής ασφάλειας.  

Η Κύπρος δίνει μεγάλη σημασία στην πολιτική της ασφάλεια, καθώς συνειδητοποιεί ότι η στρατιωτική  της ασφάλεια είναι ανεπαρκής για να διατηρήσει αποκλειστικά τη συνεχή ύπαρξη του κράτους. Είναι με αυτήν την προϋπόθεση με την οποία διαδοχικές κυπριακές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να εξασφαλίσουν  τη μη αναγνώριση της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ») και τη μη προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με το να είναι μέλος μεγάλων διεθνών οργανισμών και πιέζοντας άλλα κράτη να μην αναγνωρίσουν την «ΤΔΒΚ», η πολιτική επιβίωση της Δημοκρατίας μπορεί να διαφυλαχθεί. Προφανώς ήταν κατά κύριο λόγο με βάση αυτό το δεδομένο που ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος απέρριψε το Σχέδιο Ανάν το 2004. Παρόλο που αυτό αποτελούσε στο παρελθόν σημαντικό θέμα η συνεχιζόμενη  διαμάχη έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να ενισχύσει το  βαθμό της πολιτικής της   ασφάλειας. Η Κύπρος ως πλήρες μέλος της ΕΕ, υποψήφιο μέλος του προγράμματος του ΝΑΤΟ «Σύμπραξη για την Ειρήνη», και έχοντας υπόψη τις πρόσφατες δηλώσεις του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν μόνο τη Δημοκρατία της Κύπρου, έχει ενισχυμένο το στοιχείο της πολιτικής της ασφάλειας.  

Η έννοια της οικονομικής ασφάλειας είναι γνωστή και παραδοσιακά αντιμετωπίζεται κυρίως με τον έλεγχο και την εκμετάλλευση από το κράτος των φυσικών πόρων που είναι αναγκαίοι για την οικονομική δραστηριότητα της χώρας. Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη και σύγχρονη κοινωνία, οι αντιλήψεις της οικονομικής ασφάλειας αλλάζουν σε παγκόσμιο επίπεδο διότι τα κράτη γίνονται όλο και πιο αλληλοεξαρτώμενα. Για την Κύπρο, αυτό γίνεται ένας όλο και πιο σημαντικός τομέας ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα λόγω της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης. Ιστορικά όμως, η Κύπρος δεν έχει χρειαστεί να προσέξει ιδιαίτερα την οικονομική της ασφάλεια διότι το νησί αναπτύχθηκε αρκετά καλά λόγω του ότι είναι  ελκυστικός τουριστικός προορισμός. Ωστόσο, με την πρόσφατη οικονομική κατάρρευση, χρειάζεται μεγαλύτερη φροντίδα και προσοχή. Η παραλίγο ολοκληρωτική κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος έχει οδηγήσει σε βαθιά ύφεση και αύξηση της ανεργίας. Η διασφάλιση μιας ισχυρής, βιώσιμης και αειφόρου οικονομίας δεν είναι απλώς ένα θέμα ανησυχίας για τον Υπουργό Οικονομικών, αλλά αφορά τη διασφάλιση της επιβίωσης του κράτους και της κοινωνίας. Ένα ΣΕΑ έχει τη δυνατότητα να εντοπίσει πιθανές απειλές για την οικονομική μας ασφάλεια, όπως μια ενδεχόμενη κατάρρευση του τραπεζικού τομέα και να λάβει διορθωτικά μέτρα για να αποτρέψει μια τέτοια κατάρρευση ή να αμβλύνει τις αρνητικές επιπτώσεις όσο το δυνατόν περισσότερο. Επιπλέον, με την πρόσφατη ανακάλυψη φυσικού αερίου, πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλιστεί η προστασία του όπως επίσης και η αξιοποίηση του με τρόπο σύμφωνο με την εθνική ασφάλεια.  

Ίσως να μην αποδίδεται η ίδια σημασία στην περιβαλλοντική ασφάλεια όσο στις πιο πάνω μορφές ασφάλειας. Εξάλλου ένα περιβαλλοντικό ζήτημα σπάνια περιγράφεται ως θέμα εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, για μικρότερα κράτη, όπως η Κύπρος, αυτό μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία. H αλήθεια είναι ότι η πρόσβαση σε πόσιμο νερό είναι μια σημαντική περιβαλλοντική πρόκληση για την Κύπρο, η οποία έχει αναγκαστεί να επιβάλει περιστασιακά περικοπές για να εξασφαλίσει τη συνεχή ροή  πόσιμου νερού. Η περιορισμένη ποσότητα πόσιμου νερού μπορεί να επηρεάσει διάφορους παράγοντες οι οποίοι ίσως να έχουν πιο σημαντικές επιπτώσεις. Η μειωμένη πρόσβαση σε φρέσκο νερό θα μπορούσε να επηρεάσει, πρώτα απ 'όλα, τη γεωργία και τη καλλιέργεια κάτι το οποίο φυσικά επιδρά αρνητικά στην παραγωγή τροφίμων. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσει βασικές υπηρεσίες όπως την αποκομιδή σκουπιδιών εξαπλώνοντας ενδεχομένως ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν άλλες επιπλοκές. Ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω παραγόντων είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επηρέαζε αρνητικά τον τουρισμό και την επιχειρηματική δραστηριότητα από το εξωτερικό. Το Έργο Ύδρευσης της κατεχόμενης βόρειας Κύπρου έχει σχεδιαστεί για την παροχή φρέσκου νερού για σκοπούς ύδρευσης και άρδευσης από την Τουρκία προς τη βόρεια Κύπρο μέσω ενός αγωγού κάτω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Ο αγωγός έχει ως στόχο να παρέχει στην κατεχόμενη Κύπρο επαρκή φρέσκο νερό για μία περίοδο 50 ετών. Το 2008, λόγω των εξαιρετικά χαμηλών βροχοπτώσεων και εν αναμονή ενός καυτού καλοκαιριού, η Κυπριακή Δημοκρατία εξασφάλισε μια σύμβαση με την Ελληνική Εταιρεία «Ocean Tankers», να προμηθεύσει την Κύπρο με 50.000 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως για μια περίοδο 160 ημερών. Επίσης, τον Αύγουστο του 2013, η Κύπρος υπέγραψε συμφωνία με το Ισραήλ να συνεργαστούν μεταξύ άλλων και για την ύδρευση και την επεξεργασία των λυμάτων.  

Οφέλη και μειονεκτήματα;  

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η δημιουργία ενός ΣΕΑ δεν πρέπει να θεωρηθεί απλώς ως μια προσπάθεια του προέδρου Αναστασιάδη να διορίσει πολιτικούς του φίλους στην κυβέρνηση, αλλά μάλλον αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικότερης πολιτικής  του για επαναπροσδιορισμό τόσο της εξωτερικής πολιτικής όσο και αμυντικής πολιτικής του. Με την έναρξη της προεδρίας του, ο Κύπριος Πρόεδρος ανέφερε ότι αυτό θα αποτελούσε προτεραιότητα για την κυβέρνησή του, με σκοπό να δείξει στη  «Δύση», ότι η Κύπρος είναι ένας αξιόπιστος εταίρος σε μια ασταθή περιοχή. Ο κ. Αναστασιάδης ανάφερε ότι η Κύπρος θα επιδιώξει να ενταχθεί στη «Σύμπραξη για την Ειρήνη» του  ΝΑΤΟ και να συνεργαστεί στενότερα με τους Ευρωπαίους εταίρους της Κύπρου στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Η φιλοαμερικάνικη και φιλοευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική του, έλαβε μια ευπρόσδεκτη ώθηση όταν ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επισκέφθηκε την Κύπρο και περιέγραψε τη σχέση με την Κύπρο ως «στρατηγική». Αυτή είναι μια σημαντική διαφοροποίηση από την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της προηγούμενης κυβέρνησης, η οποία προσπαθούσε να διατηρήσει φιλικές σχέσεις με τη Συρία και επέκρινε τις φεντεραλιστικές επιδιώξεις  της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχοντας ένα ΣΕΑ δεν σημαίνει ότι η Κύπρος θα καταστεί περισσότερο ευθυγραμμισμένη με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Αλλά όταν αυτό αποφασίζεται  στο πλαίσιο του επαναπροσδιορισμού  της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας του προέδρου της Δημοκρατίας,  προσφέρει πράγματι, ένα πιο σύγχρονο και κριτικό τρόπο εξέτασης, κατανοώντας και αντιμετωπίζοντας απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας.  

Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα του ΣΕΑ είναι ότι μπορεί να βοηθήσει στην ανάλυση  και αξιολόγηση τοπικών και διεθνών εξελίξεων πιο εποικοδομητικά, παρά μέσα από το φακό της κυπριακής διαμάχης. Μέρος του προβλήματος, που έχει οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων στην Κύπρο, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά, είναι η κυριαρχία του Κυπριακού ως το κύριο μέσο της εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας. Ένα ΣΕΑ μπορεί όντως να βοηθήσει στην ευρύτερη κατανόηση των απειλών που δέχεται η Κύπρος και την μεγαλύτερη διερεύνηση των πραγματικών και πρακτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει. Λαμβάνοντας εποικοδομητικά υπόψη  τις προκλήσεις του φρέσκου νερού, της   παραγωγής τροφίμων και την οικονομική ασφάλεια -  πέραν της χρησιμοποίησης του κυπριακού προβλήματος ως κυρίαρχης κινητήριας δύναμης στον καθορισμό της εξωτερικής  πολιτικής -  το περιεχόμενο της άμυνας και της ασφάλειας μπορεί  να διευρυνθεί, ανοίγοντας έτσι το δρόμο σε πιο σύγχρονες ερμηνείες. 

Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να εξερευνήσουμε μερικές από τις πιθανές αρνητικές συνέπειες ενός ΣΕΑ. Αντί να εργαζόμαστε για να υποβαθμίσουμε τη σημασία  του κυπριακού προβλήματος ως του κυριότερου παράγοντα  της εξωτερικής μας πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας, ένα ΣΕΑ εμπνευσμένο από μια εθνικιστική ατζέντα, μπορεί να καταφέρει  ακριβώς το αντίθετο. Επομένως, μπορεί να διευρυνθεί περαιτέρω ο βαθμός στον οποίο το Κυπριακό πρόβλημα κυριαρχεί στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Με αυτό τον τρόπο, η κυπριακή πολιτική ασφάλεια μπορεί να διαμορφωθεί εξ ολοκλήρου μέσα από το φακό του Κυπριακού. Αυτό θα εξασφαλίσει την εστίαση σε πιο παραδοσιακές πτυχές της ασφάλειας και να κάνει το ΣΕΑ ένα μολυσματικό και γραφειοκρατικό όργανο. Ένα ορθά συγκροτημένο ΣΕΑ θα βοηθήσει το κράτος να επικεντρωθεί σε εναλλακτικές προκλήσεις για την ασφάλειά του και να συγκρατήσει πιθανές τρομοκρατικές απειλές, αναπτύσσοντας έτσι μια περισσότερο στρατηγική εταιρική σχέση με τη «Δύση» και το Ισραήλ, ενισχύοντας την οικονομία και αναπτύσσοντας ένα πιο βιώσιμο και ισχυρότερο μέλλον. Η αλήθεια είναι ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα μας είναι η ανικανότητά μας να εργαστούμε από κοινού και να επικεντρωθούμε στις προκλήσεις στο κράτος και την κοινωνία μας. Σε όλη την ιστορία, η Κύπρος έχει κατακτηθεί από ξένους στρατούς και εσωτερικά κάποιοι από εμάς έχουμε ωφεληθεί εις βάρος των γειτόνων μας. Εργαζόμενοι από κοινού και αναγνωρίζοντας κοινές απειλές σε θέματα εθνικής ασφάλειας, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ισχυρότερη κοινωνία που θα μας επιτρέψει να ζήσουμε με ειρήνη και ευημερία. Επιπλέον, σε περίπτωση επανένωσης, ένα ΣΕΑ θα λειτουργήσει ως ένα ζωτικό μέσο συμφιλίωσης και επανένταξης. Μια επιτυχής επανένωση αναμφίβολα θα περιλαμβάνει τον επαναπροσδιορισμό της κυπριακής πολιτικής ασφάλειας, την οποία ένα εδραιωμένο ΣΕΑ θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει. Μια δικοινοτική πολιτική ασφάλειας μπορεί να βοηθήσει να φέρει τις δύο κοινότητες πιο κοντά για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση κοινών απειλών. Αυτό θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ισχυρότερης πίστης στο νέο δικοινοτικό κράτος καθώς θα προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις τόσο κατά των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων, υποσχόμενη ένα πιο ασφαλές και ειρηνικό μέλλον.

(08.08.2014)

http://strategy-cy.com

 ENGLISH TEXT  

Shifting Foreign Policy and a National

Security Council for Cyprus 

By Demetrios Nicolaides 

PhD in Political Science 

During his election campaign, President Anastasides highlighted that he would seek to create a National Security Council (NSC) if elected. He is now moving forwarded with fulfilling this campaign promise, but is encountering a great deal of resistance from other political parties and political commentators. This has sparked a broader debate about the need for a NSC with many people suggesting that such a council is unnecessary and merely a tool to reward political patronage. These individuals suggest that former Defence Minister and Democratic party (DHKO) member Fotis Fotiou is to be appointed as head of the NSC, for his support of Anastasiades while DHKO clashed with Anastasiades and withdraw from the government. However, we should not discount the creation of a NSC based on this premise entirely. An NSC, even if the council head is appointed due to political patronage, can have many positive outcomes.  

What is a National Security Council & What does it do?  

A National Security Council is typically chaired by a country’s Head of State (President or Prime Minister) and is comprised of either the Minister of Defence and/or Minister of Foreign Affairs, along with other military and foreign affairs advisors such as the Head of the Army, Chief of Police, Head of anti-terrorism and others. With respect to its functions, a NSC typically examines and identifies social, environmental, political, economic and military issues that it perceives to be of high importance that place the continued survival of the state at some degree of risk, whether real or perceived. After an NSC has identified a real or perceived matter of national security, it will explore, develop and execute strategies that will either resolve the threat entirely or mitigate the potential damages. The operation of a NSC can be confused or misinterpreted with the functions and responsibilities of a Defence and Foreign Affairs Ministry and while their areas of competency may indeed overlap, an NSC usually offers greater depth in formulating a state’s national security interests. Essentially a NSC evaluates, develops and executes a state’s National Security Policy. The Ministry of Foreign Affairs accomplishes the same tasks with respect to foreign policy and the Ministry of Defence with respect to defence policy. A state’s defence policy explores how that state will defend itself from conventional and un-conventional military attack. In this capacity, a Minister will ensure that a state has adequate military forces and an appropriate defence strategy. A state’s foreign policy outlines how the state will interact with other countries and other international actors. Of course, aspects of a state’s foreign and defence policy are guided by the state’s national security policy but in Cyprus the national security policy is vaguely defined and not governed or determined by a central authority. 

Currently, Cyprus’ security policy is linked primarily to the challenges posed by the ongoing and unresolved conflict. Thus it is largely oriented around military and political aspects of security, which is insufficient in today’s globalized world. Additional forms of security such as economic, environmental, and cyber are increasingly as important as more traditional forms of security. The ability of a state to wage and win war is no longer the single most important factor in ensuring a state’s survival. With the proliferation of non-state actors and global interdependence, other forms of security are vital. Creating a NSC will allow the development of a more comprehensive national security policy that will ultimately allow for the development and maintenance of a stronger state.   

What are Cyprus’ national security threats?  

The Republic of Cyprus faces a host of threats from domestic and international social, military, economic and political forces that all require great attention. In the past, these threats and challenges have often been addressed in a reactive manner by attempting to mitigate the negative consequences of an event after it has occurred. Establishing a NSC will allow for greater foresight and thus enable preventive measures to be taken to limit potential threats to national security, before they occur.  

While we might be tempted to pass-off the risks to Cyprus’ national security as inconsequential or implausible, we only have to examine the island’s history where we will find a constant challenges to national security, existence and survival. It can be certain that due to the island’s strategic geographic location, which functions as a double-edged sword, Cyprus will continue to face challenges to its national security well into the foreseeable future. A NSC will allow the state to analyze potential future challenges and devise proactive strategies to counter these threats before they become a reality. With an increase in regional destabilization, due primarily to the Arab Spring and the ongoing civil war in Syria, coupled with our increasing cooperation with Israel and our now ‘strategic’ partnership with the United States, new security threats may indeed find their way to Cyprus. Perhaps a militant group may not want to directly harm Cyprus, but rather target British military installations or American targets across the island. Our history of foreign intervention, can only be changed by greater internal cooperation and coordination to recognize potential threats and handle them accordingly. Just as any modern state, Cyprus has to worry carefully about all forms of national security threats, including all social, political, military, environmental, cyber and economic threats.  

Military security is one of the earliest forms of national security which stipulates that the ability of a state to defend itself from foreign aggression is paramount to its continued existence. A state’s strength in military security is primarily defined by its capacity to use military force. This is the primary area of concern of the National Guard and the Minister of Defence. They are responsible for identifying potential threats to military security, devising strategies and plans to resolve existing and perceived military threats. Naturally, the primary threat to Cyprus military security stems from the lack of resolution to the Cyprus problem and the presence of approximately 40,000 Turkish forces on the island. Due to the protraction of the Cyprus conflict, the threats to our military security and well known and our plans for dealing with these threats are well developed. This of course takes into account our military strength and capacity in opposition to another military force, particularly that of Turkey.  

Political or Social Security is primarily concerned with the maintenance of social order and those issues that may threaten sovereignty. This is representative of more modern understandings of national security, as it identifies the importance and relevance of non-state actors, which may challenge national security and cannot be resolved through traditional military means.  These threats to national security can come from international organization such as the United Nations and the European Union, who erode member state’s sovereignty to a certain extent. In Cyprus, decisions of the European Court of Human Rights or other international conventions that may affect the favorable reunification of Cyprus are often considered as matters of national security. Cyprus has paid a great deal of attention to its political security, as it realizes that its military security is insufficient to maintain solely the state’s continued existence. It is on this premise that progressive governments have sought to ensure the non-recognition of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) and accede to the European Union. By being a member of large international organizations and by pressing other states not to recognize the TRNC, the political survival of the Republic can be safeguarded. It was primarily on this premise that former President Tassos Papadopoulos rejected the 2004 Annan Plan. While this was indeed a more significant issue in the past, the protraction of the conflict has allowed the government to strengthen its degree of political security. As a full member of the EU and a prospective member of NATO’s Partnership for Peace, recent statements from US Vice President Joe Biden that the United States recognizes only the Republic of Cyprus, strengthens Cyprus’ political security.  

The concept of economic security is well known and traditionally dealt primarily with a state’s control and exploitation of natural resources that were necessary to the country’s economic activity. In today’s globalized and modern society, understandings of economic security are shifting globally as states are becoming more interdependent. For Cyprus, this is becoming an increasingly important area of concern, particularly due to the current economic situation. Historically however, Cyprus has not had to pay too much attention to its economic security as the island developed well as desirable tourist destination. However, with the recent economic collapse, greater care and attention is needed. The near collapse of the banking system has led to a deep recession and increased unemployment. Ensuring a strong, viable and sustainable economy is not merely a matter of concern for the Minister of Finance, but for the continued survival of the state and society. A NSC can identify potential threats to our economic security, such as a possible collapse in the banking sector and take corrective action to prevent such a collapse or mitigate the negative impacts as much as possible. Furthermore, with the recent discover of natural gas, appropriate steps must be taken to ensure that these natural resources are protected and utilized in a manner consistent with national security.   

Environmental security may not be attributed the same importance as the previous forms of security and an environmental issue is not rarely outlined as a matter of national security. However, for smaller states, like Cyprus, they can be of greater importance. Indeed, access to fresh water is a significant environmental challenge for Cyprus, which has had to occasionally impose water cuts to ensure that appropriate access to fresh water is sustainable. Limited fresh water can affect a number of factors which can subsequently have more significant repercussions. Diminished access to fresh water would affect, first and foremost, farming and agriculture which would of course negatively impact food production. Furthermore, it can affect basic services such as sanitation which can also potentially spread disease and cause other complications. A combination of all of the above factors will most certainly negatively impact tourism and foreign business activity. The Northern Cyprus Water Supply Project is designed to supply fresh water for drinking and irrigation purposes from Turkey to Northern Cyprus via a pipeline under the Mediterranean Sea. The pipeline aims to provide Northern Cyprus with adequate fresh water for a period of 50 years. In 2008, due to extremely low rainfall and in anticipation of a hot summer, the Republic of Cyprus secured a contract with the Greek-based Ocean Tankers Company, to supply Cyprus with 50,000 cubic meters of water a day for a period of 160 days. Furthermore, in August 2013, the Republic of Cyprus signed an agreement with Israel to cooperate on water supply and sewage treatment, among other aspects.  

The benefits and disadvantages?  

It should also be noted that the creation of a NSC is not merely an attempt by Anastasiades to give his ‘cronies’ a government appointment, but rather it is an integral part of his broader foreign and defence realignment policy. At the onset, Anastasiades indicated that it would be a priority for his government to show the ‘West’, that Cyprus was a reliable partner in an unstable region. Anastasiades stated that Cyprus would seek to join NATO’s Partnership for Peace and work more closely with Cyprus’ European partners on matters of security and defence policy. His pro-American and pro-European foreign policy received a welcome boost when US Vice President Joe Biden visited Cyprus and described the relationship with Cyprus as ‘strategic’. This is a significant deviation from the previous government’s foreign and security policy which sought to maintain positive relations with Syria and criticized EU federalist objectives. This is not to suggest that merely by having a NSC, Cyprus will become more closely aligned with the United States and the European powers, but when taken in context with Anastasiades’ re-alignment of Cypriot foreign and defence policy, it indeed suggests a more modern and critical way of examining, understanding and responding to national security threats.  

Another significant benefit of having a NSC is that it can assist in critically exploring regional and international developments more constructively, rather than through the lens of the Cyprus conflict. Part of the problem that has led to the current state of affairs in Cyprus, socially, economically and politically, is the dominance of the Cyprus problem as the main instrument of foreign, defence and security policy. A NSC can indeed encourage a broader understanding of the threats posed to Cyprus and allow a greater exploration of the real and practical challenges that Cyprus faces. By thinking constructively about the challenges of fresh water, food production and economic security, the use of the Cyprus problem as the dominant guided force in determining foreign, defence and security policy can be mitigated, thus paving the way for more modern interpretations.   

However, it is also important to explore some of the plausible negative consequences of a NSC. Rather than working to mitigate the dominance of the Cyprus problem as the main guiding force of foreign, defence and security policy, a NSC instilled with a nationalist agenda, may actually achieve the exact opposite. It may thus further enlarge the extent to which the Cyprus problem dominates policy decision making. Cyprus’ security policy may thus be formulated entirely through the lens of the Cyprus problem. This will ensure a focus on more traditional aspects of security and make the NSC an infective and bureaucratic body. Constructed properly, a NSC will allow the state to focus on alternative security challenges and concentrate on curbing potential terrorist activity, developing a more strategic partnership with the ‘West’ and Israel, strengthening the economy and developing a more sustainable and stronger future. Indeed, one of Cyprus’ biggest problems is our inability to work together and focus on the challenges to our state and society. All throughout history, Cyprus has been conquered by foreign armies and internally some of us have benefited as the expense of our neighbors.  By working together and identifying common threats and matters of national security importance, we can build a stronger society that will allow us to live in prosperity and peace. Furthermore, in the event of reunification, a NSC would act as a vital instrument of reconciliation and reintegration. Successful reunification will undoubtedly call for realignment in Cypriot security policy, which an established NSC would be able to contend with. A bi-communal security policy can help to bring both communities closer by identifying and tackling mutual security threats. This will contribute to developing a stronger allegiance to the new bi-communal state as it works to tackle the challenges of Greek and Turkish Cypriots together for the promise of a safer, more secure and peaceful future.

(08.08.2014)